منطقه «تَل گز» در غرب بیابان لوت به عنوان اثر طبیعی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
بهمن ایزدی محقق برجسته بیابان لوت و ریس هیأت مدیره کانون سبز فارس که مسئولیت تهیه پرونده «تل گز» را به عهده داشته است، با اعلام این خبر به خبرنگار ایسنا، گفت: «تل گز» (Nebka) پدیده‌ای اکومورفولوژی است که در برخی بیابان‌های دنیا مشاهده می‌شود و در برخی بیابان‌های ایران، مثل جازموریان، سیرجان و غرب لوت نیز پراکنش دارد؛ اما انبوه بیشتر آن‌ها را در غرب لوت می‌توان مشاهده کرد.
به گفته‌ی او، براساس اندازه‌گیری کارشناسان کانون سبز فارس که پرونده «تل گز» بیابان لوت توسط آن‌ها تهیه شده، مرتفع‌ترین تل گزهای دنیا را در غرب بیابان لوت می‌توان پیدا کرد. طبق آخرین اطلاعات کارشناسی، بلندترین تل گز به ارتفاع 9 متر در «ساهارا» در آفریقا دیده شده و قبل از آن نیز تل گزی به ارتفاع هفت متر در بیابان‌های لیبی اندازه‌گیری شده است که براساس این شاخص، تل گزهای غرب بیابان لوت، رکورد جهانی را شکسته‌اند.
وی با اشاره به تهیه پرونده‌های پدیده‌های طبیعی لوت برای ثبت در فهرست آثار طبیعی ملی، اظهار کرد: نخستین بار بهمن‌ماه سال 89 در نشست کمیته عالی ثبت آثار طبیعی، موضوع ثبت ملی بیابان لوت مطرح شد که مورد استقبال همه اعضای اداره ثبت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار گرفت و رییس وقت آن اداره حتی گفت؛ هز یک از پدیده‌های بیابان لوت قابلیت ثبت جهانی را دارند، بنابراین جدا از تهیه پرونده بیابان لوت برای ثبت در فهرست آثار طبیعی ملی، برای تهیه پرونده‌های پدیده‌های این بیابان به صورت مجزا نیز اقدام شد.
ایزدی بیان کرد: پیگیری آن پرونده‌ها به دلیل تغییرات مدیریتی و همچنین نگاه این سازمان به موضوع ثبت، دستخوش زمان شد؛ ولی با آمدن گروه جدید در اداره ثبت این سازمان به نوعی جهش کیفی در رویکرد و برخورد این سازمان با موضوع ثبت دیده می‌شود.
او همچنین درباره آخرین وضعیت ثبت پرونده بیابان لوت که یکی از پرونده‌های پیشنهادی برای ثبت جهانی نیز است به ایسنا، توضیح داد: قبلا پرونده‌ای برای لوت آماده شده بود که آن نیز دستخوش تغییرات مدیریتی و نگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شد. اکنون ثبت کل بیابان لوت به وسعت 80 هزار کیلومتر مربع را چند ماهی است با نگاهی جدید دنبال می‌کنیم و امیدوارم تا چند هفته دیگر این پرونده نهایی شود تا بیابان ارزشمند لوت در آستانه ثبت در فهرست جهانی قرار گیرد.
«تل گز» یا نبکا، پوشش گیاهی است که درمسیر فریسایش بادی، مانع ایجاد می‌کند و همین مساله باعث می‌شود هواره در پای گیاه، ماسه‌ها جمع شوند و به مرور زمان، تله‌ای از ماسه با تاجی از پوشش گیاه ایجاد شود که به این پدیده، نبکا یا تل گیاهی گفته می‌شود.
نبکاها معمولا در سطح همواری می‌رویند که میزان ماسه‌ی آن متوسط و سطح آب زیر زمینی آن بالا و یا رطوبت کافی برای رشد گیاه در آن قسمت، فراهم باشد.