به گزارش خبرنگار مهر، آتشکده آذر برزین مهر متعلق به دوره ساسانی بوده و از اهمیت و قدمت بالایی نسبت به سایر آتشکده‌ها برخوردارست طوری که باستان شناسان بر ویژگی های خارق العاده و معجزه آسای این اثر تاریخی صحه گذاشته اند و همین امر بهانه ای شد تا گنج یابان غیرقانونی با دست درازی بر پیکره این بنای باستانی گنجی بدون رنج را به چنگ آورند؛ البته غفلت میراث داران آثار تاریخی نیز زخمی کاری و کهنه را بر پیکره این آتشکده وارد کرده است.
کشف باستان شناسان از راز و رمزهای آتشکده آذر برزین مهر
تخریب این آتشکده بر اثر حفاری گنج یابان در حالی ادامه دارد که بسیاری از کارشناسان و باستان شناسان اعتقاد دارند که میراث فرهنگی کشور باید نسبت به حفظ و مرمت این اثر تاریخی اقدام کرده و با حفاظت های گسترده مانع سرقت آثار باستانی در محدوده و اطراف “آذر برزین” شود.
آذر برزین مهر یکی از آتشکده‌های مهم کشور است که هم از جنبه تاریخی و هم به لحاظ ویژگی های اسرار آمیز دارای اهمیت و درجه اعتبار بالایی در نزد باستان شناسان و پژوهشگران تاریخ است طوری که این روزها نیز تعداد زیادی از باستان شناسان برای کشف برخی دیگر از ابعاد ناشناخته و راز و رمزهای آن به دل این آتشکده سفر کرده و حقایقی را در این زمینه کشف کرده اند.
سوزنده نبودن آتش این آتشکده، سوختن آتش بدون هیزم و چوب‌های خوشبو، آتشی مسحورکننده و اینکه عمر این آتشکده بسیار کهن‌تر از تاریخ ظهور زردشت است تنها بخشی از ویژگی‌های این اثر باستانی و اساطیری است که موجب شده تا پای گردشگران و گنج یابان به این محل باز شود.
60 درصد از آتشکده آذر برزین مهر تخریب شده است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: این آتشکده متعلق به 2700 سال قبل است و همواره به عنوان یکی از قدیمی ترین آثار شهر بیهق از آن نام برده می شود و طی سالیان اخیر به خاطر فعالیت های غرقانونی گنج یابان حدود 60 درصد از این بنا تخریب شده است.
حسین علی حبیب‌پور ادامه داد: این اثر خارق العاده و منحصر به فرد طی سالیان اخیر به منظور یافتن گنج مورد هجوم حفاران غیر مجاز قرار گرفته و این امر روز به روز به میزان تخریب این بنا افزوده است.
سه فصل مرمت بر روی آتشکده
وی یادآور شد: تاکنون سه فصل مرمت بر روي این آتشکده صورت گرفته اما به خاطر قرار گرفتن این بنا بر روی کوه امکان مرمت آن قدری مشکل و سخت است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سبزوار بیان کرد: سالیانه اعتباری در راستای مرمت این بنا تخصیص داده می شود تا به نوعی از تخریب آن ممانعت صورت گیرد اما به خاطر اینکه امکان دسترسی به این بنا محدود است نمی توان از ادامه تخریب آن جلوگیری کرد.
حبیب‌پور بیان کرد: قاچاقچیان آثار تاریخی و گنج یابان غیرقانونی شبانه به تخریب این اثر می‌پردازند تا گنج و ثروت بادآورده‌ای را به چنگ آورند اما ما با اقدامات خود تلاش می‌کنیم تا تیر گنج یابان به سنگ بخورد.
در حال حاضر بسیاری از باستان شناسان اعتقاد دارند که در صورت حفاظت‌های گسترده از این اثر تاریخی می‌توان مانع دست‌درازی گنج یابان شد زیرا این اثر نه تنها در ایران بلکه در میان برخی از کشورهای جهان نیز شناخته شده و باارزش است اما همواره به خاطر سهل‌انگاری‌های صورت گرفته از سوی میراث داران آثار تاریخی شاهد ادامه روند تخریب این بنا بوده ایم.
محمدتقی بیلوندی که یک باستان شناس است در رابطه با این اثر تاریخی به خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر گنج یابان غیر قانونی و قاچاقچیان آثار تاریخی برای دست یافتن به ثروتی عظیم به غارت و تخریب این اثر در منطقه ریوند سبزوار پرداخته اند و شاید اگر میراث فرهنگی برای حفاظت از این بنا دغدغه داشت امروز ردپای گنج یابان را در دور و اطراف و داخل این اثر نمی دیدیم.
نگهداری و حفاظت از یک اثر تاریخی کار ساده ای نیست
وی ادامه داد: نگهداری و حفاظت از یک اثر تاریخی کار ساده‌ای نیست و باید در نظر داشت که آتشکده آذر برزین مهر در دل کویر و بالای کوه ریوند قرار گرفته و همین امر مراقبت و حفاظت از این بنا را سخت و غیرممکن ساخته است.
وی بیان کرد: میراث فرهنگی علی‌رغم تمام سختی‌هایی که در مسیر نگهبانی و حفظ این اثر وجود دارد باید منطقه ریوند را مورد نظارت جدی قرار داده و مانع دست یابی گنج یابان و تخریب آتشکده شود زیرا این آثار سرمایه های ملی و تاریخی ما هستند.
بیلوندی با اعلام اینکه امروز باید جلوی گنج‌هایی که بدون رنج در کیسه قاچاقچیان آثار تاریخی قرار می گیرد را گرفت، ادامه داد: قاچاقچیان آثار تاریخی باتوجه به اهمیت این اثر و ویژگی هایی که دارد به حفاری و تخریب آن پرداخته اند و اکنون شکل و شاکله این آتشکده به خاطر همین تخریب‌ها از بین رفته است.
این باستان شناس با اشاره به ویژگی‌های این بنای تاریخی اظهار کرد: سالانه گردشگران و دانشجویان رشته باستان شناسی به این محل می‌آیند و از نزدیک به تماشای این اثر می نشینند چرا که طی سالهای اخیر باستان شناسان ابعاد ناشناخته بسیاری را از این آتشکده کشف کرده اند و به عنوان نمونه دریافته اند که آذر برزین مهر دارای آتشی سحرآمیز و خیره کننده است و هرکس به آن می نگرد نمی تواند چشم از آن بردارد.
آتشکده ای که بدون هیزم و چوب به خودی خود می‌سوزد
وی بیان کرد: مطابق آنچه در متون زردشتی و روایت های شفاهی وجود دارد، “آتش این آتشکده دست را نمی سوزاند و بدون هیزم و چوب‌های خوشبو به خودی خود می‌سوزد و آب و خاک بر آن اثر ندارد.”
بیلوندی تاکید کرد: این بنا در سال 1380 و به شماره 4035 به سمت ملی رسید و به اعتقاد من این اثر حتی قابلیت ثبت جهانی را نیز دارد زیرا بسیاری از گردشگران خارجی با این اثر آشنایی داشته و ویژگی های شگفت انگیز آن را می دانند.
……………………….
گزارش: مرضیه صاحبی