اقدامات انجام شده از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای آماده سازی زیر ساختهای مشهد مقدس به عنوان پایتخت فرهنگ اسلامی در سال ۲۰۱۷ تشریح شد.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، حسین زارع صفت مدیر کل میراث فرهنگی خراسان رضوی در نشست معاونان ستادی و مدیران کل استان های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری که صبح روز چهارشنبه در تالار اجتماعات مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران برگزار شد اعلام کرد : انتخاب مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۷، یکی از مصوبات اجلاس سال ۲۰۱۰ آیسسکو در باکو بود.
وی افزود : در آن اجلاس اعضا برای تعیین پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ تصمیم گیری کردند و به این ترتیب مقرر شد در سال ۲۰۱۷، مشهد عنوان دار پایتخت فرهنگی جهان اسلام در میان کشورهای آسیایی غیر عرب زبان شود، به گفته وی البته مشهد علاوه بر پایتختی فرهنگی جهان اسلام در این سال میزبان اجلاس جهانی آیسسکو نیز خواهد بود که این امر نیز فرصت مناسبی را برای مطرح شدن بیش از پیش مشهد در سطح جهان اسلام و ارائه فعالیت های فرهنگی فراهم می آورد.
زارع صفت افزود : بالاترین مرجع سیاست گذاری برای برگزاری بهتر این رویداد شورای عالی سیاستگذاری کشور است که به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس شده است.
به گفته وی شورای مذکور سیاست گذاری کلان و هماهنگی در مدیریت یکپارچه کلیه فعالیت های مرتبط نظارت و هماهنگی در راستای ارتقای سطح کیفی و کمی فعالیت های مرتبط با پایتخت جهانی فرهنگ اسلامی را بر عهده دارد.
وی افزود : هدف اصلی از این تشکیل این شورا بازآرایی سیمای ذهنی و معرفی مشهد به جهانیان است. برجسته سازی ظرفیت های شهری، هویت پردازی و نشانه سازی، بازنمایی شهری و پایدارسازی مفهومی مهمترین راهبردهای به کار گرفته شده در این پروژه به شمار می رود.
به گفته زارع صفت برخی از مهمترین پروژه های طراحی شده برای میزبانی مشهد مقدس در سال ۲۰۱۷ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام عبارتند از : برگزاری کنگره بین المللی حکیم ابوالقاسم فردوسی و جایزه جهانی حکیم توس، احیا و بازسازی فضای تاریخی مدفن منتسب به امام محمد غزالی و ساخت یادمان، پیگیری و اجرایی نمودن مراحل ثبت جهانی توس، تکمیل سایر فازهای موزه بزرگ خراسان و ایجاد تالار مفاخر و مشاهیر استان ، برگزاری همایش بین المللی راهنمایان گردشگری و روسای انجمن های دفاتر خدمات مسافرتی کشورهای جهان اسلام، بازیابی گذرتاریخی حاج حسن خان منتهی به حرم (نماسازی و آجر فرش به سبک قدیم به طول ۲۰۰ متر)، راه اندازی موزه هنرهای سنتی و صنایع دستی کشورهای جهان اسلام (ملل اسلامی) در خانه ملک.
به گفته گروه پژوهشی میراث فرهنگی مشهد ۲۰۱۷ برای بازپیرایی کالبد شهری پیشنهاداتی به این شرح ارایه داه است:
۱- بازیابی پیوندهای تاریخی، فرهنگی،کالبدی نیشابور – مرو- هرات.
۲- بازیابی گذر تاریخی باغ حسن خان.
۳- احیا بخشی از محله کشمیری (خانه داروغه) ایجاد مجموعه خدماتی گردشگری.
۴- باز سازی تاریخی بازار فرش و بازار سرشور.
۵- ساماندهی منظر گذرهای تاریخی منتهی به حرم مطهر.
۶-طراحی شهری خیابان ارگ مشهد با هدف پیاده مداری واحیای هویت تاربخی.
۷- مستندنگاری دانش بنیان خانه ها، مدارس و مساجد تاریخی مشهد.
به گفته مدیر کل میراث فرهنگی خراسان رضوی برنامه ریزی به منظور ایجاد زیر ساختهای شهر نمونه سوغات در مشهد مقدس صورت گرفته است.
همه ساله سه شهر که در آنها در گذشته سعی و تلاش در جهت گسترش فرهنگ اسلامی انجام شده باشد، به صورت سمبولیک و برای یک سال پایتخت فرهنگی جهان اسلام عنوان می یابند. از سال ۲۰۰۵ و پس از مصوبه سازمان كنفرانس اسلامي، سازمان آيسسكو، پايتخت هاي فرهنگي جهان اسلام را تعيين مي‌كند
شهر مکه، به عنوان اولین پایتخت فرهنگی ، جهان اسلام در سال ۲۰۰۵ انتخاب شد. از آن سال بعد یعنی از سال ۲۰۰۶ قرار شد که سه شهر از کشورهای آسیایی، آفریقایی و عربی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی شوند. بنابراین آیسیسکو جدول کاملی از پایتخت های فرهنگی جهان اسلام از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ ارائه کردتا کنون ۳۱شهر از جای جای جهان اسلام این عنوان را برای یک سال به خود اختصاص داده اند. از کشور ما تنها شهر اصفهان در سال ۲۰۰۶ این فرصت را به دست آورد تا به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، فرهنگ و تمدن اسلامی- ایرانی را به همه مسلمانان جهان ارائه کند.البته هرچند برنامه‌ها و فعالیت‌های متعددی به منظور بزرگداشت این مناسبت در اصفهان اجرا شد، اما برخی از کارشناسان ایرانی معتقدند از دوره میزبانی اصفهان به عنوان مرکز فرهنگی جهان اسلام استفاده خوبی نشد.
به گفته کارشناسان در یک سالی که اصفهان پایتخت فرهنگی بود، اگرچه ۵۵ همایش ملی و بین‌المللی در این شهر برگزار شد، اما مسئولان این شهر نتوانستند از یک سال پایتختی جهان اسلام، موقعیت طلایی برای این شهر بسازند و این شهر را از لحاظ فرهنگی در سطح کشورهای اسلامی و جهان مطرح کنند و متاسفانه این کار فقط به برگزاری چند همایش محدود شد.