بانه شهری کوهستانی با متوسط بارندگی 750 میلی‌متر در سال، با جنگل‌های زیبا و کوه نمادین آربابا از مهم‌ترین مناطق گردشگری استان کردستان است.
این شهرستان در شمال‌غربی استان کردستان در فاصله 262 کیلومتری سنندج در مجاورت مرز عراق قرار گرفته و جنگل‌های اطراف آن زیبایی خاصی به این شهر داده است.
نام بانه را از کلمه کردی«بان» به معنی بام و بلندی و متأثر از ارتفاعات و نحوة استقرار و موقعیت شهر بانه می‌دانند بعد از حمله اعراب و حاکمیت اسلام طایفه‌ای به نام «اختیارالدینی‌ها» حکومت را در شهر بانه به دست گرفته و تا دوره زندیه در این شهر حکومت کردند.
شهر بانه تا کنون چندین بار طعمه آتش شده تا جای که دو بار جای شهر عوض شده است که آخرین بار آن بعد از جنگ جهانی دوم بوده است.
در حال حاضر به علت مجاورت این شهرستان با مرز عراق یکی از شهرهای آباد استان و یکی از کانون‌های تجاری استان است.
وجود پاساژها و مراکز خرید و تعداد رو به افزایش این پاساژها در سایه امنیت حاکم بر منطقه موجب جذب بیشتر گردشگران از اقصی نقاط کشور به این شهر زیبا شده است.
طبیعت کوهستانی و جنگلی، قیمت بسیار ارزان کالا و خدمات به علاوه نرخ مناسب تسهیلات و امکانات ویژه مسافر مانند مراکز اقامتی، رستوران، کرایه ارزان تاکسی شرایط لازم برای تبدیل شدن شهر بانه به یکی از قطب‌های اصلی گردشگری غرب کشور را فراهم کرده است تا جایی‌که که در سه چهار سال اخیر بیشترین تعداد گردشگر استان را به خود اختصاص داده است.
شهرستان بانه دارای چهار شهر بانه، آرمرده، بوئین، کانی سور است تا اواسط قرن سیزدهم ه . ق نام اصلی شهر بانه «به‌روژ» به معنی آفتاب‌گیر بود و اسنادی هم موجود است که در همه آنها، مرکز قصبه «به‌روژ» نامیده شده است.
مردم این شهرستان مردمانی خون‌گرم و مهمان‌نواز از نژاد آریایی و سنی مذهب هستند.
زبان آنها کردی سورانی است که شاخه‌ای از زبان‌های هند و اروپایی است و دستور زبان خاصی دارد.
پوشش مردم بانه لباس کردی است که با دیگر مناطق کردنشین اختلاف جزئی دارد که شاید برای کسانی که آشنایی به لباس کردی ندارند این اختلاف به چشم نیاید. زنان از پارچه‌های رنگارنگ برای دوخت لباس استفاده می‌کنند و شالی هم بر روی آن می‌بندند البته این نوع لباس در منزل یا مجالس عروسی بیشتر به چشم می‌آید و نسل جوان، همانند دیگر مناطق ایران بیشتر به لباس‌های مد روز تمایل نشان می‌دهد اما در مجالس جشن و عروسی و یا مناسبت‌های سنتی و تاریخی از لباس کردی استفاده می‌کنند.
حمام خدری، سورین، پیرمراد، دوکانان، کوه آربابا، جنگل‌های بانه، غار شوی، رود بانه و سد بانه از اماکن و جاذبه‌های دینی این شهرستان مرزی است که هر سال جمع زیادی از توریست‌ها و گردشگران داخلی و خارجی را به سمت خود هدایت می‌کنند.
حمام خدری بانه در کنار پاساژهای متعدد شهر بانه که با نام خدری معروف هستند، حمامی قدیمی وجود دارد که دارای فضاهای مختلفی که در اکثر حمام‌های قدیمی استان کردستان استفاده شده است.
حمام تزئینات ندارد، ولی فعلاً قدیمی‌ترین اثر معماری موجود در شهر است، که مربوط به اواخر دوره قاجار یعنی دوره پهلوی اول است که در تاریخ 10 دی 1381 با شمارهٔ ثبت 6861 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پارک کوهستانی دوکانان و پیرمراد
این دو پارک در مجاورت هم و در دامنه کوه آربابا با چشم‌اندازی بسیار زیبا به شهر بانه قرار گرفته‌اند. زیارتگاه پیرمراد به عنوان جاذبه زیارتی که مورد احترام مردم بانه است در داخل این مجموعه قرار دارد.
بیشتر مسافرانی که قصد استراحت در دامان طبیعت را دارند به علت وجود امکانات لازم در دامنه کوه زیبای آربابا در این دو پارک کوهستانی توقف می‌کنند.
دریاچه سد بانه
این دریاچه کوچک به علت قرارگیری در مسیر جاده سقز به بانه زیبائی خاصی به منطقه داده است به ویژه اینکه منظره زیبای آن از فراز گردنه خان نمایان می‌شود. این دریاچه به علت موقعیت ممتاز آن (10 کیلومتری شهر بانه) و پوشش جنگلی اطرافش یکی از مکان‌های عمده جذب و استراحت گردشگران است.
تفرجگاه سورین
این تفرجگاه در 12 کیلومتری جنوب شرقی بانه و در مسیر جاده بانه به مریوان قرار گرفته است این منطقه از لحاظ پوشش جنگلی پرتراکم‌ترین نقطه شهرستان بانه است که در دو طرف جاده ارتفاعات را پوشانده و منظره زیبایی از کوه و جنگل را بوجود آورده است هم‌چنین مسجد قدیمی و زیارتگاه سورین در این تفرجگاه قرار دارد.
روستای سبدلو
این روستا در 5 کیلومتری شمال شرقی شهرستان بانه در دامنه کوه وزنه و بلندی‌های سراوردان و چاران قرار دارد.
روستای سبدلو از شرق و شمال شرقی به دره‌های سرسبز جنگلی به نام کانی‌شیلان و چه‌می باخی و از غرب به دامنه سرسبز با بوته‌های بلوط به نام بنار و از جنوب‌غربی به سد بانه و از جنوب به زمین‌های کشاورزی و در شرق تونل گردنه‌خان که به ورودی بانه معروف و مشهور بوده و کوه‌های کلی‌خان و مامل‌خان منتهی می‌شود.
روستای نجنه علیا
روستای نجنه علیا یکی از روستاهای هدف گردشگری است که در فاصله 38 کیلومتری جاده بانه به سردشت در محیطی جنگلی و کوهستانی قرار گرفته است، اهمیت این روستا به جز محیط طبیعی و بکر زیبای آن در فراوانی چشمه‌سارها، وجود قرآن قدیمی در مسجد تاریخی آن و مجتمع شیلات کوچکی در روستا است.
روستا و غار شوی
این روستا به علت چشم‌انداز زیبا کوه جنگل و رودخانه، معماری ویژه و هم‌چنین قلعه و سد باستانی آن یکی از مقاصد گردشگران محسوب می‌شود. در کنار این روستا غار مشهوری قرار گرفته است که طول آن 267 متر بوده و در انتهای آن دریاچه کوچکی وجود دارد که بازدید از این غار در حال حاضر فقط با امکانات فنی میسر است.
لازم به ذکر است شهرستان بانه جدای از مقصد گردشگری یکی از مقاصد خریدهای ارزان برای مردم اقصی‌نقاط کشورمان است که بیشترین آمار مسافران ورودی به این شهرستان حکایت از آن دارد.