«اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را، به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را». بدون شک شیراز یکی از زیباترین مقاصد توریستی جهان است؛ حداقل از دید ما ایرانیان. با این حال، قصد نوشتن از شهر حافظ و سعدی را نداریم.
ازبکستان گرچه کشور جوانی است و سال 1991 با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ایجاد شده، اما ریشه های تاریخی عمیقی دارد.
چراکه در گذشته، بسیاری از کشورهای آسیای مرکزی با اتصال تمدن غرب و شرق، نقاط اصلی جاده ابریشم را تشکیل داده بودند و این امر در کنار علل دیگر باعث شده امروزه در موزه های ازبکستان، بیش از دو میلیون اثر تاریخی، فرهنگی و معنوی منحصربه فرد از زندگی مردم این منطقه به نمایش درمی آید.
گنجینه های تاریخی، باستان شناسی، معماری و طبیعی این کشور، از مهم ترین عوامل جذب گردشگر محسوب می شوند.
برنامه های گردشگری در ازبکستان شامل فعالیت های تفریحی در محیط باز و از سوی دیگر گردشگری فرهنگی و تاریخی است. گرچه پایتخت این کشور، تاشکند است، اما سمرقند، بخارا و خیوه از مقاصد محبوب و اصلی گردشگری هستند.
تاشکند بزرگ ترین شهر ازبکستان و یکی از مراکز مهم تجارت در آسیای میانه است. این شهر به دلیل معماری زیبا و خیره کننده اش، از زیباترین شهرهای این منطقه از آسیا بوده که همراه با مهمان نوازی مردمانش، گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند.
قدمت این شهر به 2200 سال پیش برمی گردد. تا قبل از قرن 8 میلادی و نفوذ اسلام، تاشکند تحت تاثیر سغدی ها و ترک ها بوده است.
سال 1219 با حمله چنگیزخان مغول تا حد زیادی نابود شد، اما با ساخت جاده ابریشم به دوران باشکوه خود رسید.
در نهایت این روس ها بودند که زمام این منطقه را با فتح آن سال 1865 به دست گرفتند. با وجود تخریب بسیاری از آثار تاریخی تاشکند در جریان انقلاب 1917 و زلزله سال 1966، اما هنوز هم بناها و موزه های زیادی در آن یافت می شود.
یکی از این موزه ها، موزه امیر تیمور است که به گنبد کبود رنگ و تزئینات زیبای داخلی خود شهرت دارد. در این موزه آثاری از زمان تیمور و رئیس جمهور اسلام کریموف نگهداری می شود.
مقصد محبوب دیگر، بخارا، از شهرهای معروف ازبکستان است. بیش از صد مکان مذهبی و به صورت خاص، بیش از 350 مسجد در این شهر وجود دارد که یکی از معروف ترین آنها، مسجد کالیان است که هم مسلمانان و غیرمسلمانان از آن بازدید می کنند.
شهر قدیمی بخارا در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و به عنوان موزه زنده شناخته می شود. وجود آثار باستانی متعدد و معماری شگرف در داخل و اطراف شهر، از عوامل شهرت این شهر هستند.
سمرقند یکی دیگر از شهرهای نام آشنای ازبکستان است. بیشتر ساکنان این شهر که از مراکز مهم تاریخی مردم تاجیک در آسیای میانه است به زبان فارسی تاجیکی صحبت می کنند.
سال 2001، یونسکو این شهر باستانی را در فهرست میراث فرهنگی جهان قرار داد. سمرقند که تا مدت ها به جواهر دنیای اسلام معروف بوده، با مناره های سر به فلک کشیده، گنبدهای فیروزه ای درخشان و معماری منحصربه فرد آراسته شده است.
ریگستان که در بخش مرکزی شهر سمرقند قدیم قرار دارد از تاریخی غنی برخوردار است. در این مجموعه، سه بنای مهم به نام های مدرسه الغ بیگ، مدرسه شیردار و مسجد مدرسه طلاکاری قرار دارند که هر کدام زیبایی و هنر ویژه ای را به نمایش می گذارند.
خیوه، مرکز استان خوارزم است که در آن مجموعه ای از بناهای تاریخی، در حصاری از خشت و گل به نام «ایشان قلعه» یا «ایچان قلعه» قرار گرفته است.
این بناها که به سبک معماری اسلامی و ایرانی ساخته شده، شامل دروازه ها، مساجد، مدارس، آرامگاه ها، گرمابه ها، کاخ ها و خانه های سنتی است و همواره مورد توجه باستان شناسان و تاریخدانان بوده و جهانگردان بسیاری را به خود جذب کرده است.
آرامگاه پوریای ولی نیز در میان این مجموعه فرهنگی ـ تاریخی قرار دارد. در این شهر 50 اثر تاریخی و 250 خانه کهن ـ که بیشترشان به سده های هجدهم و نوزدهم بازمی گردند ـ واقع شده است.
چطور برویم؟
برای سفر به ازبکستان، بایستی راهی فرمانیه شده تا از طریق سفارتخانه این کشور اقدام به تهیه ویزا نمایید.
تورهای گردشگری به صورت زمینی و هوایی، برنامه های منظمی را برای گردشگران تنظیم کرده اند که البته ارزان هم نیستند.
به عنوان مثال سفر هوایی هشت روزه به تاشکند، سمرقند و بخارا نزدیک به هفت میلیون تومان هزینه خواهد داشت.
نرگس انصاری – چمدان