سهرورد منطقه ای که آنجا را با نام فلیسوف و دانشمند بزرگ ایرانی شیخ شهاب الدین سهروردی می شناسند دارای طبیعتی بکر و آثار تاریخی متنوع و ارزشمندی است که در گذشته توجهی به آن نشده بود.
جنگل های زیبا و طبیعت زیبای سهرورد و کرسف، بقعه امامزاده قاسم ( ع )، منطقه باستانی دژالریج، کتیبه سنگی یازلی داش، قلعه کیوان، آبشار زیبای شارشار، کوچه باغ، منطقه نمونه گردشگری، خانه ای تاریخی شیخ اشراق آثار ارزشمندی هستند که پذیرای گردشگران هستند.
کارشناسی ارشد باستان شناسی گفت: همان طو که می دانیم منطقه سهرورد و کرسف به لحاظ زیست محیطی و اکوسیستمی از دوران های پارینه سنگی مورد توجه اقوامی بوده که وارد این منطقه می شدند.
علی نقدی افزود: وجود چشمه های آب و فعال بودن آنها در طول سال در ارتفاعات شمالی کرسف و سهرورد این نقاط مرتفع را برای زندگی غارنشینان مساعد کرده است به طوری که آثاری از دوران پارینه سنگی مثل تبر های سنگی و سر تیرهای سنگی که زندگی غار نشینی را در این منطقه ثابت می کنداز غارهای موجود در ارتفاعات این منطقه بدست آمده است.
وی اظهارداشت: به خاطر کمبود اطلاعات باستان شناسی تا اندازه ای تاریخ این منطقه در هاله ای از ابهام قرار دارد ولی به احتمال زیاد در هزاره سوم پیش از میلاد این منطقه مسکونی بوده و از فعل و انفعالات تمدنی منطقه برخوردار شده است.
نقدی افزود: زنجان در دوران تاریخی و در دوران مادها جزو «ماد اتروپاتن» یا «ماد کبیر» محسوب می شد.از آثار این دوران فقط ما می توانیم به اسامی بعضی از روستاها مثل روستای مادآباد در منطقه شمالی شهر سهرورد بسنده کنیم.
کارشناسی ارشد باستان شناسی گفت: از دوران هخامنشی ما فعلا آثاری در این منطقه نداریم و براساس آثار و شواهد تاریخی می توان گفت که سیستم حکومتی در منطقه وجود نداشته و کمبود لوازم جنگی در قبور باستانی موید این موضوع هست که بر خلاف تمدنهای مستقر در فلات مرکزی ایران، مردمان این منطقه به علت وجود چشمه سارها و منابع آبی فراوان به کشت وکار کشاورزی مشغول بوده اند و یک امنیت نسبی در منطقه وجود داشته است.
کارشناسی ارشد باستان شناسی گفت: در دوره اشکانی و ساسانی به احتمال زیاد منطقه کرسف و سهرورد از رونق قابل ملاحظه ای برخوردار بوده اند و جوامع پیشرفته تری در این منطقه سکونت داشته اند و آثاری که از این دوران در گوشه و کنار این مناطق به دست آمده تا اندازه ای این موضوع را ثابت می کند.
نقدی افزود: اما بعد از آنکه زنجان در زمان خلافت عثمان به دست سردار مشهور عرب «براء بن عازب» فتح می شود رهنمود های دین مبین اسلام و قرآن کریم با قرارگیری در بستر کنجکاو و ذهن خلاق مردمان این منطقه مسیر پیشرفت و ترقی را برای دانشمندان هموار می کند.
وی گفت: به هر تقدیر مدارک باستان شناسی و متون تاریخی حاکی از رونق حیات این منطقه در سرتاسر دوران اسلامی بویژه از قرنهای چهارم به بعد با ظهور دانشمندان مختف دارد که از جمله آنها «شیخ ابی الحسن احمد ابن فارس زهراوی کرسفی» است که در اوایل قرن چهار در کرسف می زیسته و حدود 28 اثر ارزشمند از خود به یادگار گذاشته است.
این کارشناسی ارشد باستان شناسی افزود: بعد از آن تحصیل علم در این منطقه رو به رشد می رود به طوری که در اواخر دوران سلجوقی و خوارزمشاهی ظهور دانشمندان مختلف را در این منطقه می بینیم.از جمله آن می توان «بهابولحسن علی بن مسلم سهروردی» اشاره کرد که در سال 533 در دمشق در گذشته است و شیخ «ابوالاکرم سهروردی» که در سال 550 در گذشته است.
نقدی اضافه کرد: بعد از آن ظهور دانشمند بزرگ این منطقه را می بینیم که در سال 549ه.ق در سهرورد پا به عرصه ظهور می گذارد.
وی گفت: شیخ «ابو حفص عمر سهروردی»، عارف مشهوری که سعدی در عرفان از وی تبعیت می کندکه در سال 632 وفات نموده است.
این کارشناسی ارشد باستان شناسی افزود: عموی شیخ «ابو حفص شیخ ابو النجیب سهروردی» که استاد نظامیه بغداد بود و در سال 563 وفات نموده است «رئیس الدین عبدالملک سهروردی» کدخدا و مشرف دربار سلجوقیان، «ابوالفتح سهروردی» عالم فاضل و نیکو خط بود.
آغاز حمله مغول به ایران در سال 612 در زمان خوارزمشاهیان رخ می دهد. وقتی مغول ها به ایران حمله می کنند سهرورد اهمیت فرهنگی خود را از دست نمی دهد زیرا دانشمندان این منطقه به مناطق مختلف فرار می کنند ولی به خاطر بنیه فرهنگی قوی این شهر دوباره به آفریدن دانشمندان مشهوری در دوره ایلخانی مبادرت نمود.که از جمله عزالدین سهروردی، عمادالدین سهروردی، کمال ادین سهروردی، محی الدین عبدالقاهر سهروردی که در دوره ایلخانی مورد حمایت خواجه نصیرالدین طوسی بوده است.
نقدی افزود: احمد سهروردی خطاط که در زمان حمله هلاکو به بغداد از خطاطان مشهور خط نسخ ایرانی بوده است، شمس الدین امام محمد سهروردی که مولف کتاب تاریخ حکما بوده و به نقل حکمت های مختلفی از انبیاء نیز پرداخته است.
مشاهیر سهرورد بعد از دوران های تاریخی ایلخانی ناصر علی سهروردی از شعرای نیمه دوم قرن یازدهم، علامه عبداله مامون سهروردی، مولانا عبیداله سهروردی مشهور به بحرالعلوم که مهاجر به ایالت بنگال هندوستان بودند به همین دلیل در ایالت بنگال هندوستان نام شهر سهرورد به خاطر این خاندان و فرقه دراویش سهروردیه مشهور است.