گردشگری، صنعت صلح است. بدون آرامش، امنیت و صلح نمی‌توان به سفر رفت. گردشگری یک روش برای صلح است. می‌توان سیاست را کنار گذاشت و با زبان صلح‌آمیز گردشگری حرف زد. درست مثل ورزش.
این که در دنیای پرهیجان ورزش دیگر ملیت اهمیتی ندارد، آنجا روح ورزش و رقابت است که جان می گیرد. گردشگری هم درست به همین شکل. همه کشورهایی که به واسطه دشمنی های گذشته به یکدیگر اخم کرده اند، می توانند با حربه ای به نام «سفر» کمی به هم لبخند بزنند. گردشگری یعنی همه سیاست ها را کنار گذاشتن و از فرهنگ و آداب و تاریخ یکدیگر آگاه شدن. اما جهان امروز روز به روز خونین تر می شود و جای سفر و گردشگری تنگ تر. هر روز در گوشه ای از این جهان پهناور به هر بهانه ای درگیری رخ می دهد تا مقصدی برای عاشقان سفر سخت تر شود. تازه ترین پدیده این جهان رو به سیاهی نامش «داعش» است.
افراطی های داعش در همین مدت کوتاه به اصطلاح خلافتشان، جنایت های عجیب و غریبی مرتکب شدهاند که کمتر کسی شاهد آن بوده است؛ چرا که این گروه با رفتار وحشیانه خود خیلی ها را از زادگاهشان راندند یا از بین بردند به حدی که دیگر کسی نمانده تا آتش گرفتن کلیسای دو هزار و پانصد ساله موصل را ببیند.
داعش مجسمه «ابوتمام» شاعر دوران عباسی در موصل را نابوده کرده است. البته این تنها مجسمه ای نبوده که قربانی اشغال موصل از سوی تروریست های داعشی شده است. آنها مجسمه «عثمان الموصلی» موسیقیدان قرن نوزدهم عراق و همچنین مقبره «ابن اثیر» فیلسوف عرب را نیز تخریب کرده اند. این مجسمه ها نمادهای شهر موصل به شمار می رفتند. «ابوتمام الطایی» از شاعران مهم ادبیات عرب در قرون وسطی هم عصر با معتصم عباسی است، که پیش از این، گروه سلفی جبهه النصره مجسمه او را در شهر جاسم سوریه منفجر کرده بود. آرامگاه عزالدین، تاریخدان برجسته عرب هم به دست گروه تکفیری داعش تخریب شده است.
عزالدین وقایع جنگ های صلیبی را در کتابی به نام «الکامل فی التاریخ» روایت و اصطلاح جنگ های «صلیبی» را اولین بار او به کار برده است.
سازمان های بین المللی همچنین نگران شهر تاریخی هترا و معبد خدای خورشید هستند که حالا به دست داعش افتاده است؛ معبدی که 20 نگهبان داشته است.
آثاری از دوره اشکانی و سلوکی در این شهر که در جنوب غربی موصل واقع است. ستون های معبد و مجسمه های سنگی آن، هترا را یکی از جذاب ترین مکان های باستان شناسی برای محققان و گردشگران کرده است. این معبد همچنین به دلیل این که سکانس اول فیلم جن گیر ساخته ویلیام فریدکین در آن فیلمبرداری شده است، شهرت دارد.
بودایی که طالبان گرفتند
دو دهه پیش بود که مجسمه های غول آسای بودا در بامیان افغانستان به دست طالبان افتاد. گروهی که جنایت هایش در دو دهه اخیر زیر سایه وحشیگری گروه تکفیری داعش قرار گرفته است. اما حدود دو دهه پیش بود که طالبان مجسمه بودای بامیان که 1600 سال پیش در دل کوهی در شمال وادی بامیان ساخته شده بود، منفجر کرد. آنها بر این باور بودند که با سهم گیری در تخریب بودا، از آتش دوزخ معاف می شوند.
این دو تندیس به بلندای ۵۳ متر و ۳۵ متر، در کنار مجموعه ای از بناهای تاریخی در این محل برای زمانی طولانی از جاذبه های اصلی گردشگری در افغانستان بود. تندیس کوچک تر سال ۵۰۷ میلادی و تندیس بزرگ تر سال ۵۵۴ میلادی ساخته شده است.
گفته های زیادی درباره ساخت مجسمه های بودا در بامیان وجود دارد. باستان شناسان می گویند احتمالا این بناها بین سال های ۳۰۰ و ۷۰۰ میلادی ساخته شده است. بعضی ها هم با دقت بیشتر می گویند مجسمه بزرگ بودا (۲۳ متر) در قرن پنجم میلادی و مجسمه کوچک در نیمه دوم قرن سوم میلادی ساخته شده و دکورهای اطراف آن از جمله آشیانه ها، در قرن بعدی تراشیده شده اند.
پس از تخریب این اثر شگفت، دانشگاه مونش آلمان اعلام کرد بازسازی مجسمه های بودا امکان پذیر است.
آنها گفتند برای بازسازی تندیس بودا یک کارخانه کوچک در بامیان ساخته شود یا این که 1400 تکه به جا مانده از پیکره بودا که حدود 2000 تن وزن خواهد داشت، به آلمان انتقال داده شود. البته در همان زمان یونسکو اعلام کرد مخالف بازسازی مجسمه های بوداست تا پرونده این مجسمه های شگفت انگیز توسط گروه افراطی طالبان بسته شود.
گردشگری عراق به رکود خورد
عراق از رکود گردشگری مذهبی این کشور پس از آغاز درگیری های مسلحانه در کربلا و کاهش قابل توجه زائران ایرانی خبر داد.
کارگزاران و فعالان حوزه گردشگری مذهبی عراق اعلام کردند: شرایط ناامن این روزهای عراق تاثیری منفی بر گردشگری مذهبی به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمد این کشور گذاشته است و بسیاری از افرادی که در این حوزه مشغول به کار هستند، با توجه به وخیم تر شدن اوضاع امنیتی عراق، از آینده شغلی خود بسیار نگران اند.
«حسن جاسم» یکی از هتل داران شهر «کربلا» در این باره گفت: تعداد گردشگران و زائران ایرانی که همواره بزرگ ترین گروه گردشگر مذهبی عراق را تشکیل می دهند، به شدت کاهش یافته است. این امر خسارت های مالی وسیعی را به هتل داران و سایر مشاغل جزئی مربوط وارد کرده است. زائران ایرانی که در سال های گذشته ستون اصلی درآمدهای حاصل از گردشگری را تشکیل می دهند، بسیار کاهش یافته اند و خیلی روشن است که درگیری های مسلحانه اخیر در شهر کربلا علت اصلی این کاهش بوده است. براساس گزارش رادیو «الحر» عراق این موضوع از سوی هتل داران شهر کربلا تائید شده است.
اما حسین المنکوشی، شهردار کربلا نظر دیگری درباره علت این کاهش دارد و معتقد است: افزایش درجه حرارت هوا و ماه رمضان دو عامل اصلی کاهش ناگهانی تعداد گردشگران مذهبی عراق در یک ماه گذشته بوده است.
او ابراز امیدواری کرد با پایان ماه رمضان این گردشگران دوباره به کربلا باز گردند.
اوضاع ناامن عراق نه فقط برگردشگری بلکه بر تجارت و معاملات اقتصادی عراق هم تاثیر منفی گذاشته و مشکلات بزرگی را ایجاد کرده است. این ناامنی به افزایش قیمت کالاها و کمیاب شدن برخی دیگر در بازارهای مختلف منجر شده است.
ویرانه ای به نام حلب
حلب را «قربانگاه میراث فرهنگی» می نامند. شهری که یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان بود و تماشایش آرزوی بسیاری از ماجراجویان و گردشگران، حالا به شهری تاریک و ترسناک تبدیل شده است که صفیر موشک ها ترس و وحشت را برای شهروندانش به همراه دارد.
شهر «حلب» که پیشینه آن از ده هزار سال فراتر رفته، ویران ترین شهر جهان از جنگ جهانی دوم تاکنون است و به نوعی استالینگراد سوریه. این شهر «قربانگاه میراث جهانی» است، چرا که آنچه امروز در حلب اتفاق می افتد، درواقع نابود کردن یکی از پایه های اصلی میراث تمامی انسان هاست، ویرانی ای که برنامه ریزی شده است. (ضمیمه چمدان)
علی محزون