سفر

قسطی سفر کنید. این نسخه جدیدی است که مسئولان سازمان گردشگری برای تشویق ایرانی‌ها به سفر رفتن پیچیده‌اند. در این نسخه بیمه‌ها و بانک‌ها هم پای کار آمده‌اند. شعارشان هم این است که خانواده‌های ایرانی با هر توان مالی بتوانند اعتبار سفر بگیرد تا نه فقط سالی یک بار و آن هم در تعطیلات خاص، بلکه چند بار در طول سال انگیزه سفر داشته باشد.

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور در گفت وگو با جام جم، این طرح را اتفاق مثبتی برای خارج کردن گردشگری داخلی از رکود نسبی سال های اخیر می داند و تاکید می کند: با اجرای طرح فروش اقساطی سفر و ارائه تسهیلات مالی به متقاضیان فرصتی فراهم خواهد شد تا توان اقتصادی مردم برای سفر رفتن در طول سال بیشتر شود.

مرتضی رحمانی موحد می گوید این طرح، پشتوانه ماه ها کار کارشناسی با حضور فعالان حوزه گردشگری و کارشناسان اقتصادی و بیمه ای را دارد.

به گفته وی، برای بررسی سازوکارهای اجرایی این طرح که قرار است جوانب آن از سوی شرکت مجری بررسی شود و سازمان میراث فرهنگی به عنوان ناظر برآن نظارت کند، فرصت سه ماهه ای در نظر گرفته شده و پس از پایان این مهلت با صدور بیمه نامه اعتباری سفر و فروش اقساطی سفر وارد مرحله اول اجرا خواهد شد.

بر این اساس، اخیرا بین مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور با شرکت بیمه ایران تفاهم نامه ای منعقد شده تا به این ترتیب مقدمات مرحله اول اجرای این طرح کلید زده شود، اما برخی کارشناسان و فعالان حوزه گردشگری با توجه به سابقه ناموفق این طرح در سال 90 چندان به اجرای آن خوشبین نیستند.

طرحی با سابقه شکست خورده

نگاهی به گذشته نشان می دهد این اولین بار نیست که حرف از اجرای طرح سفر قسطی به میان می آید.

بهمن سال 90 مسئولان سازمان گردشگری وقت کشور از طرح جدید خود برای رونق صنعت گردشگری داخلی پرده برداری کردند؛ طرحی با عنوان لیزینگ سفر شامل ارائه یک تا چهار میلیون تومان اعتبار با سود 11 درصد و بازپرداخت یکساله از سوی یک بانک خصوصی و یک بانک دولتی.

لیزینگ سفر در قالب کارت اعتباری برای انجام سفرهای انفرادی و گروهی صادر می شد تا دارندگان این کارت ها از طریق دفاتر خدمات مسافرتی و مراکز اقامتی بتوانند از این تسهیلات استفاده کنند. قرار بود این کارت در هتل ها، رستوران ها و تمام خدمات مرتبط با گردشگری قابل استفاده باشد.

در این میان همراهی و همکاری سازمان ها و ادارات دولتی ضمانت اجرای طرح بود، چرا که باید سفر کارت از سوی ادارات و سازمان ها، شارژ می شد، اما نه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در اجرای طرح از خود جدیتی نشان داد و نه ادارات و سازمان ها کارت کارمندان خود را شارژ کردند.

خالی و بدون استفاده ماندن این کارت ها بتدریج باعث نارضایتی شهروندان شد. در نهایت کار به جایی رسید که طرح سفر قسطی بلاتکلیف به حال خود رها شد. این موضوع باعث شد بسیاری از فعالان و کارشناسان عرصه گردشگری، لیزینگ سفر را طرح کارشناسی شده و موفقی ندانند.

هفت خوان سفر قسطی

روی کاغذ وسوسه کننده است، اما در عمل می شود حکایت «ولی افتاد مشکل ها». این نظر آن دسته از فعالان حوزه گردشگری است که از مخالفان طرح سفر قسطی هستند. البته برای این کارشان هم دلیل محکمی دارند؛ سابقه ناموفق اجرای این طرح در سال 90 باعث شده که چندان دل خوشی از ماجرای سفرهای قسطی نداشته باشند.

ناصر گلدوست، عضو هیات مدیره انجمن خدمات رفاهی و گردشگری در گفت وگو با جام جم معتقد است اگر قرار باشد این طرح مانند گذشته اجرا شود، توفیقی در آن نخواهد بود چون در عمل آن قدر سنگ جلوی پای متقاضیان خواهد افتاد که کسی رغبت استفاده از این طرح را نداشته باشد.

وی با یادآوری گذشته می گوید که حرف و حدیث ها درباره طرح سفر قسطی در کشور ما سابقه ده ساله دارد و اجرای این طرح در سال 90 که به دلیل مشکلات فراوان آن را بلاتکلیف گذاشت و آن زمان هم برای سفرهای داخلی و هم خارجی مطرح بود، گویای این ادعاست.

گلدوست مهم ترین مشکل در این زمینه را هفت خوانی می داند که افراد متقاضی استفاده از تسهیلات سفر باید آن را از سر بگذرانند. پر کردن انواع فرم ها، رفت و آمدهای متعدد و زمانبر به بانک برای فراهم کردن سند و ضامن، اقساط طولانی و…

گلدوست البته به این نکته نیز تاکید می کند که فراهم آوردن تسهیلات ویژه برای افزایش توان مردم برای رفتن به سفر در جای خود خوب است، اما به شرطی که مردم برای دریافت این تسهیلات مجبور نباشند کفش آهنی به پا کنند.

تسهیلات سفر با سرمایه محدود

با این حال، مسئولان سازمان گردشگری مصمم هستند امسال یک بار دیگر طرح سفر قسطی را برای رونق گردشگری داخلی به اجرا بگذارند.

نسخه جدید این است: مهم نیست چه شغلی داشته باشید؟ کارمند باشید یا شغل آزاد داشته باشید؟ خانه دار باشید یا شاغل؟ مهم آورده شما و خانواده تان است که براساس مبلغ آن به شما تسهیلات سفر داده می شود البته در این میان وضع اشتغال یا پشتوانه مالی شما از جهت تضمینی که برای بازپرداخت تسهیلات سفر از سوی شما وجود دارد، تعیین کننده است.

اگر کارمند باشید ممکن است صرف ارائه گواهی کسر از حقوق به عنوان تضمین بازپرداخت اقساط سفر کافی باشد یا اگر شغل آزاد دارید براساس میزان درآمد ماهانه تان یا اگر خانه دار هستید با توجه به مبلغ پس اندازی که دارید، کارت بیمه نامه اعتباری سفرتان شارژ می شود.

براساس طرح سفر اقساطی، تفاهم نامه ای بین شرکت بیمه ایران و بانک عامل منعقد می شود، سپس بیمه با توجه به وضع مالی یا اشتغال فرد متقاضی، شما را به بانک معرفی می کند تا در این مرحله بانک از شما گواهی کسر از حقوق برای افراد شاغل یا پس انداز (به عنوان آورده) برای افراد دارای شغل آزاد یا خانه دار را نزد خود نگه دارد و پس از آن شرکت بیمه مقدمات شارژ کارت اعتباری سفر شما را براساس وضع مالی تان فراهم می کند.

در مرحله بعد مجددا بانک عامل به شما این اجازه را می دهد که با معرفی نامه ای که در اختیارتان می گذارد نزد شرکت مجری طرح بروید و از وضع اماکن طرف قرارداد شامل هتل ها و مراکز اقامتی، رستوران ها، مراکز تفریحی و سیاحتی و ارائه دیگر خدمات مطلع شده و با توجه به میزان شارژ کارت اعتباری تان درباره این که از کدام یک از مراکز طرف قرارداد و به مدت چند روز و در کدام شهرها استفاده کنید، تصمیم بگیرید.

به طور مثال اگر وضع دارایی شما حدود یک میلیون تومان باشد و کارت اعتباری شما تا پنج میلیون تومان برای استفاده یکساله شارژ شده باشد، این شما هستید که تصمیم می گیرید همه اعتبارتان را برای یک سفر خرج کنید یا آن را در طول سال توزیع کنید؟ هتل 5 ستاره بروید یا هتل 3 ستاره؟ اقامت چند روزه داشته باشید؟ و…

به گفته معاون سازمان گردشگری، موضوع بیمه نامه اعتباری و فروش اقساطی سفر شامل سه ضلع متشکل از سازمان میراث فرهنگی، شرکت بیمه و شرکت مجری طرح است.

رحمانی موحد توضیح می دهد در این طرح سازمان میراث فرهنگی وظیفه نظارتی را بر عهده دارد، شرکت بیمه بانک عامل را انتخاب می کند تا براساس وضعیت آورده، تسهیلات سفر را که شامل شارژ اعتبار کارت بیمه نامه سفر است در اختیار متقاضیان قرار دهد. شرکت مجری نیز موظف است ظرفیت ها و زیرساخت ها ازجمله هتل ها و مراکز اقامتی، رستوران ها و مراکز تفریحی و سیاحتی در شهرهای مختلف را که به دارندگان این کارت خدمات می دهند، تعیین و فهرست و چگونگی استفاده از این تسهیلات را براساس میزان اعتبار مالی دارندگان این کارت ها در اختیارشان بگذارد.

گردشگری داخلی در اولویت

سفر قسطی در فاز اول قرار است فقط سفرهای داخلی را پوشش دهد. به این ترتیب متقاضیان دریافت اعتبار سفر با مبلغی که در کارت سفرشان شارژ شده، فقط حق دارند شهرهای کشورمان را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کنند.

مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور نیز برای این تصمیم دلایل خود را دارند. معاون سازمان گردشگری تاکید می کند که این طرح برای تشویق مردم در مرحله اول به ایران گردی و خارج شدن گردشگری داخلی از وضع رکود نسبی سال های اخیر به اجرا درمی آید.

رحمانی موحد این را هم می گوید که شاید در مرحله دوم با تغییرات و برنامه های جدیدی که درباره آنها کار مطالعاتی و کارشناسی انجام خواهد شد، بیمه نامه اعتباری سفر و قسطی شدن مسافرت شامل سفرهای خارجی نیز شود، اما فعلا در مرحله اول، اولویت با سفرهای داخلی است.

سفر اقساطی و یک ابهام

ارائه تسهیلات سفر برای تشویق مردم به گردشگری اتفاق مثبتی است، اما وقتی قرار باشد پای توان مالی افراد برای بازپرداخت اقساط سفر به میان بیاید، کار کمی پیچیده می شود.

پرسش اینجاست افرادی که سطح درآمد ماهانه شان به یک میلیون تومان هم نمی رسد و از طرفی پرداخت اجاره خانه یا تامین دیگر مخارج و هزینه های زندگی مبلغی ته جیب شان برای پس انداز کردن نمی ماند، چطور می توانند از این تسهیلات استفاده کنند؟ آیا بیمه ها و بانک عامل حاضر به دادن تسهیلات و شارژ کارت اعتباری سفر این افراد خواهند شد؟

پاسخ معاون گردشگری به پرسش جام جم دراین باره تامل برانگیز است تا جایی که نشان می دهد در طرح اقساطی سفر فعلا اقشار دهک پایین نادیده گرفته شده اند.

رحمانی موحد معتقد است، هم اکنون بیشتر افراد جامعه ازسطح درآمد حدود 800 تا یک میلیون تومان در ماه برخوردارند، پس شرایط شرکت در این طرح را نیز خواهند داشت.

وی از طرفی تاکید می کند: این طرح قرار نیست مشکل کل کشور را حل کند. آنچه در نظر ماست و از آن به عنوان سفر ارزان یاد می شود، مقوله جداگانه ای است که نیازمند گذشت زمان است تا دولت با ارائه تسهیلات دیگری در قالب مرحله دوم اجرای این طرح به اقشار کم درآمدتر و گروه هایی که نیازمند حمایت های مالی ویژه ای هستند، وارد عمل شود.

البته معاون گردشگری دراین باره که آیا بانک ها برای بازپرداخت اقساط تسهیلات سفر از متقاضیان بهره خواهند گرفت یا نه، پاسخ روشنی نمی دهد؛ زیرا معتقد است این مسائل به جزئیات مربوط می شود که قرار است در همین فرصت سه ماهه پیش رو درباره آنها تصمیم گیری شود.

یک تیر و 2 نشان سفرهای قسطی

طرح سفر قسطی قرار است با یک تیر دو نشان بزند، هم شرایطی پیش پای مردم بگذارد تا بتدریج سفر رفتن در سبد زندگی ایرانی ها جای خود را پیدا کند و هم گردشگری داخلی را که به دلیل مشکلات اقتصادی مردم و بالا بودن هزینه سفر در سال های اخیر دوره نسبتا راکدی را گذرانده، از این وضع خارج کند.در این میان امیدواریم نحوه همکاری شرکت بیمه و بانک عامل با سازمان گردشگری در طرح بیمه نامه اعتباری و فروش اقساطی سفر به گونه ای باشد که در مرحله اجرا همه گروه های متقاضی بتوانند بدون سنگ اندازی ها و مانع تراشی هایی که همواره در طرح های اینچنینی پیش پای مردم گذاشته می شود، از تسهیلات سفر استفاده کنند.

پوران محمدی – گروه جامعه