تبریز

بیش از پنج میلیون توریست خارجی؛ مزاحم تلفنی از این عدد هیجان‌زده می‌شود. این عدد تخمین سازمان گردشگری است برای سال 93. هر چند با توجه به ظرفیت‌های عظیم کشورمان، از جاذبه‌های تاریخی تا طبیعت زیبا، دریا، فرهنگ‌ و آداب و رسوم متنوع، عدد بزرگی به نظر نمی‌رسد، اما کم هم به حساب نمی‌آید.

 در این روزها که مدت زیادی از سفرهای نوروزی نگذشته است، مزاحم تلفنی به این فکر افتاد که خودش را جای یک توریست خارجی بگذارد و نظر مردم ایران را در مورد کشورشان و میزان آشنایی با جاذبه های جذاب و تماشایی آن بداند. شما هم ممکن است با توجه به شهری که در آن زندگی می کنید، در طول سال چند بار با مسافران کشورهای مختلف، روبه رو شوید. مطمئنا اگر در شهرهای تاریخی یا مذهبی ایران ساکن باشید، در طول سال با توریست های زیادی از کشورهای دیگر مواجه خواهید شد و شاید گاهی اوقات با آنها گرم صحبت شده باشید. این بار هم مزاحم تلفنی می خواهد شما را به جای یک راننده تاکسی بگذارد و ببیند اگر سروکارتان به یک توریست ساده بیفتد که اطلاعات زیادی در مورد قیمت تاکسی ها ندارد و یک صد دلاری به دستتان بدهد، چه می کنید؟ آیا به کرایه خودتان اکتفا می کنید یا با خودتان می گویید دلار برای او ارزش چندانی ندارد و بهتر است پول بیشتری بگیرم؟ شاید هم صحبت تان گل بیندازد و او بخواهد نظرتان را در مورد ایران بداند. چطور ایران را به او معرفی می کنید؟ به آنها پیشنهاد می دهید چه جاهایی را ببینند و توصیه می کنید چه کارهایی انجام دهند تا سفر بهتری داشته باشند؟

شهر زیبای تبریز مقصد تماس های مزاحم تلفنی شد تا سوالات توریستی اش را از مردم آن بپرسد. شهری تاریخی با قدمت 4500 سال و مهم ترین شهر ایران در دوران قاجار. شهری با جاذبه های سنتی فراوان، طبیعت زیبا و بی نظیر آداب و رسوم خاص که مطمئنا گردشگران زیادی را به خود جذب کرده است. موضوعی که مزاحم تلفنی از خلال صحبت های تلفنی اش متوجه آن شد، حضور پزشکانی حاذق در تبریز است که پای مسافران از شهرهای کشورهای اطراف مثل باکو را به آنجا باز کرده اند. پیش از این مزاحم تلفنی فکر می کرد، تبریزی ها تمایل زیادی به هم صحبتی با غریبه ها ندارند، اما همه چیز متفاوت با فرضیات پیشین مزاحم تلفنی پیش رفت. آنها مهربان و خوش برخورد هستند. مردم تبریز که میزبان مسافران زیادی از کشورهای همسایه هستند، رسم مهمان نوازان را خوب به جا می آورند. مزاحم تلفنی در گفت وگو با مردم تلفنی یک نتیجه مهم دیگر نیز عایدش شد؛ در شهر یک میلیون و 400 هزار نفری تبریز رسم نیست آقایان به تلفن ثابت پاسخ دهند، دلیلش هم مشخص است دیگر، بیشتر مخاطبان او خانم ها بودند.

33200085

«فقط پول مسیر را می گیرم. مگر انسان نیستم؟» خانم میانسالی است. اهل تبریز نیست و از آذربایجان غربی به تبریز مهاجرت کرده است، هرچند 25 سال است در تبریز زندگی می کند. او ایران را اینگونه معرفی می کند: «از همه دنیا بهتر. کشور خوب و زیبا.» تبریز را برای گردش به او پیشنهاد خواهد کرد: «موزه، عتیقه جات، بازار قدیم، شاه گلی. من حتی حاضرم برای دیدن جاهای دیدنی شهر، همراهی اش کنم تا دچار مشکل نشود. من مهمان های غریبه زیادی از باکو داشته ام و همیشه همراهشان بوده ام. مردم اینجا بسیار مهمان نواز هستند.»

33200094

مشغول محاسبه می شود: «دلار را اگر 3000 تومن حساب کنم و یک مسیر کوتاه در نظر بگیرم…» حرفش را قطع می کنم و توضیح می دهم که فقط می خواهم بدانم حق خودش را می گیرد یا سعی می کند پول بیشتری به دست آورد: «مطمئنا فقط حق خودم را خواهم گرفت و الکی خودم را توجیه نخواهم کرد.» ایران را با مردمش توصیف می کند: «به او خواهم گفت ایرانی ها بسیار مهمان نوازند چون خودم در همه جا و در همه سفرهایم این را حس کرده ام.» پیشنهادش برای اولین سفر همدان است. سفر به غار حیرت انگیز علی صدر و بعد هم اصفهان. مکان های تاریخی ایران را به جاذبه های طبیعی ترجیح می دهد. می گویم چه توصیه ای برای بهتر شدن سفر به توریست ها پیشنهاد خواهد کرد: «نقشه را همراه داشته باشند و به هر جایی می روند اطلاعات مربوط به آن مکان را از راهنمایان بگیرند تا شناخت بهتری از ایران به دست آورند.»

33300019

پسرش گوشی را برمی دارد و به مادرش می دهد، مادر می گوید: «اینجا توریست ها زیاد می آیند. بخصوص از باکو، برای معالجه چون تبریز پزشکان حاذقی دارد. اما تعرفه پرشکان برای بیماران خارجی با بیماران ایرانی فرق دارد حتی در مکان های دیدنی زیر نظر دولت هم تعرفه گردشگران خارجی و ایرانی با هم تفاوت دارد. پس باید تعرفه تاکسی هم تفاوت داشته باشد. نه این که خود راننده تاکسی پول بیشتری بگیرد، اما فکر می کنم دولت باید خودش تعرفه را بیشتر کند.» توصیفش از ایران را در چند کلمه خلاصه می کند: «خوب، آزاد، راحت، ما کشورمان را دوست داریم.» پیشنهادش برای دیدن ایران بعد از مکان های دیدنی تبریز، اصفهان، همدان و شیراز است: «چون فقط همین شهرها را دیده ام و نمی توانم جایی را که ندیده ام معرفی کنم.» توصیه اش هم محافظه کارانه است: «شهر ما ناامن نیست اما مراقب کلاهبرداران و آدم های سودجو باشند.»

33200018

یک خانم تبریزی، او هم معتقد است باید فقط پول مسیر را گرفت، نه بیشتر. ایران را اینگونه توصیف می کند: «کشوری خوب با جاهای دیدنی بسیار. مردم کشورهای دیگر آرزوی داشتن چنین کشوری را دارند. کشوری با جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوان که اقلیم ها و شرایط آب و هوایی متفاوتی را در خود گنجانده است.» او هم برای اولین مکان، تبریز را پیشنهاد می دهد: «موزه ها، آرامگاه شهریار، ارگ، بازار، ائل گلی. بعد از تبریز هم یزد را دوست دارم و سپس مشهد؛ نه فقط برای زیارت، طبیعت زیبایی دارد که آدم را به دیدن شهر ترغیب می کند.» توصیه هایش هم به توریست ها مثل دیگران است: «زیاد با افراد گرم نگیرند، به کسی اعتماد نکنند و همه جاهای دیدنی را ببینند.»

33200043

هرچند امروز بیشتر هم صحبتان مزاحم تلفنی زنان بوده اند، اما گویا مردان تبریزی هم تمایل چندانی به گرفتن پول بیشتر از توریست ها ندارند. مزاحم تلفنی این را از صحبت های یک مرد میانسال نتیجه می گیرد: «ایران یک مملکت معمولی و آرام است که طبیعت و تاریخ خوبی دارد. جاهای دیدنی و خوراک های خوبی هم دارد. مسافران بخصوص کسانی که از کشورهای اروپایی می آیند و پولشان ارزش بیشتری دارد می توانند خریدهای خوبی انجام دهند.» او هم اول تبریز را برای دیدن پیشنهاد می کند و بعد از آن تهران را: «بهتر است چند جای اصلی شهر را که پیدا کردن آن راحت تر است، ببیند تا زمان هم کم نیاورد، موزه های تهران، کاخ نیاوران.» توصیه هایش پدرانه است: «مراقب باشد و به هرکسی اعتماد نکند. باید مراقب آدم های فرصت طلب باشد. البته این مشکل فقط در ایران وجود ندارد و آدم به هرکشوری سفر می کند باید مراقب این اتفاقات باشد.»

33200061

«بستگی به خود شخص دارد. ممکن است یک نفر نیاز داشته باشد و پول بیشتری بردارد، اما من چون احتیاج ندارم، حتی ممکن است پول هم نگیرم. همین قدر که هم صحبتی پیدا کرده ام که با هم در مورد کشورهایمان حرف بزنیم، برایم خوب و جالب است. حتی شاید با او همراه شدم و جاهای دیدنی تبریز را نشانش دادم؛ البته اینها نظرات من است و ممکن است کس دیگری باشد، کرایه اش را بگیرد.» ایران را زیبا توصیف می کند: «عروس جهان. یک کشور غنی و زیبا، اما متاسفانه…» حرفش را قطع می کنم: «رسیدگی به آن نمی شود؟» «نه ما خودمان خرابش کرده ایم. متاسفانه نتوانسته ایم فرهنگ و تمدن خودمان را حفظ کنیم. من شخصا اگر پنج میلیون پول داشته باشم، ترجیح می دهم ایران را بگردم، نه این که وقتی بیش از نیمی از کشورم را ندیده ام، به کشورهای خارجی سفر کنم، اما دیگران این طور فکر نمی کنند.» او تاکید می کند که جاذبه های گردشگری ایران زیادند و می گوید: «یکی طبیعت سرسبز دوست دارد، یکی کویر، یکی دریا، یکی بندر. من خودم بیشتر از همه شمال را دوست دارم. هر وقت هم فرصت داشته باشم، به رامسر و ماسوله می روم. جاهای تاریخی را زیاد دوست ندارم، به همین دلیل شمال را به او پیشنهاد می کنم.» توصیه متفاوتی می کند: «از زمانش حداکثر استفاده را بکند تا بتواند همه مکان هایی که دوست دارد را ببیند. آدم باید در سفر کمتر بخوابد و با برنامه ریزی دقیق حداکثر استفاده را از زمان داشته باشد».

33200068

«من که از دلار و این پول ها سردرنمی آورم. آخر من راننده تاکسی نیستم تا این چیزها را بدانم. اگر توریست باشد، ترجیح می دهم از او پول نگیرم.» خانمی آذربایجانی است با علاقه خاصی به ایران: «یک کشور خوب از همه جهات. آزادی، راحتی، تاریخی و تمیزی بخصوص شهر تبریز که بسیار تمیز است.» جاهای تاریخی ایران را برای گردش ترجیح می دهد: «اصفهان، شیراز، اهواز و خوزستان. آذربایجان هم بسیار زیباست. شهرهای زیارتی ایران را هم پیشنهاد می کنم ببیند حتما برایش جالب خواهد بود».

33200079

«هر چقدر پول کرایه باشد، به همان اندازه برمی دارم.» می پرسم ایران را چطور توصیف خواهد کرد: «مملکت خوبی است. کشوری مذهبی با آدم هایی مهربان و مهمان نواز.» پیشنهادش برای گردش از ایران از تبریز آغاز می شود: «جاهای تاریخی زیادی دارد. ائل گلی، موزه قاجار، کندوان که در اطراف تبریز قرار دارد. جاهای دیدنی ایران هم زیاد است. مثل شمال، یزد که شهری تاریخی است و ارومیه.» توصیه ای برای توریست ندارد: «دیگر اطلاعاتم در همین حد است».

33200027

او هم مثل دیگران همان قیمت مسیر را از مسافرش می گیرد. خانمی جوان است و برایش سوال هایم چندان ساده نیستند. می پرسم ایران را چگونه توصیف می کند؟ «نمی دانم. تعریفی از ایران در ذهن ندارم.» می گوید نمی تواند تعریف خاصی از ایران ارائه کند. تبریز و اصفهان را برای معرفی ترجیح می دهد، بخصوص مسجد کبود و برج ساعت در تبریز را. توصیه ای هم برای مسافر ندارد: «پیشنهادی به او نخواهم داد. چیزی در ذهن ندارم».

آزاده هاشمی منفرد / چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)