طرح پلیس گردشگری تا کجا پیش رفت?

به گزارش خبرنگار مهر، پلیس گردشگری را چند سالی است که کشورهای مختلف و به خصوص آنها که بیشتر میزبان گردشگران خارجی هستند راه اندازی کرده‌اند. این واحد از پلیس کشورها، در حقیقت تسهیل دهنده مشکلات مربوط به گردشگران داخلی و خارجی و حل مسائل آنها با پلیس است.

پلیس گردشگری ایجاد شده تا گردشگران امنیت بیشتری را در مواجه با مشکلات قانونی و حقوقی آن کشور احساس کنند. پلیس گردشگری به چندین زبان مسلط است و معمولا در کشورهای مختلف زیر نظر وزارت گردشگری و یا متولیان گردشگری آن کشور فعالیت می‌کنند. در ایران نیز قرار بود مصوبه‌ای ویژه پلیس گردشگری به تصویب برسد که نرسید!

پس از آن در سال ۹۲ به بهانه هفته گردشگری، معاون گردشگری وقت سازمان میراث فرهنگی از ایجاد پلیس گردشگری در کشور خبر داد و گفت که پایلوت آن در استان گلستان است. کار پلیس گردشگری نیز این گونه شرح داده شد که در حقیقت برای سهولت امر تردد گردشگران و دسترسی به مقاصد گردشگری و جلوگیری از تضییع حق و حقوق آنهاست.

اکنون پس از گذشت چند سال، این طرح در حد یک کیوسک پلیس در میدان نقش جهان اصفهان اجرا شده و در استان گلستان نیز که پایلوت این طرح قرار گرفت؛ اجرایی شدن این طرح یک ماه هم طول نکشید. این را ابراهیم کریمی، مدیرکل میراث فرهنگی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر هم تایید کرد و گفت: من تازگی به این استان آمده‌ام اما می‌دانم که این استان به خود پلیس گردشگری ندید. هر چند که تقاضا برای ایجاد آن وجود داشت اما فعالیتی انجام نشد.

کیوسک اطلاع رسانی یا پلیس گردشگری؟

فریدون الله یاری، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر وجود پلیس گردشگر در این استان را محدود به یک کیوسک پلیس در میدان نقش جهان اصفهان اعلام کرد و گفت: پلیس گردشگر داریم اما نه به معنای تشکیلات واحد. چندی پیش کیوسکی در میدان نقش جهان ایجاد شده و تنها همان است. اما معمولا آن طور که مورد انتظار بود، ادامه کار نداد. ما به دنبال این هستیم که بحث خدمات پلیسی و امنیتی گردشگران را توسط افسران پلیس که آگاه با حوزه گردشگری و زبان خارجی باشند، فعال کنیم.

وی ادامه داد: نیروی انتظامی در استان اصفهان وظایفش را انجام می دهد اما پلیس گردشگری طرحی است که به سازمان مستقل و با قابلیت خاص برای ارائه خدمات نیاز دارد. الان هم این خدمات داده می شود اما نه به معنای واحدی که مجزا باشد.

پلیس گردشگری در اصفهان که فعال‌تر از استانها دیگر به نظر می رسید در روزهای اول با قدرت شکل گرفت اما رفته رفته وظایفش در حد راهنمای گردشگران تغییر پیا کرد.

این کیوسک بیشتر به کیوسک اطلاع رسانی گردشگران داخلی تبدیل شد نه حتی اطلاع به گردشگران خارجی! از سوی دیگر گردشگرانی که به این واحد مراجعه می کردند در نهایت مشکلاتشان را باید با پلیس آگاهی و نیروی انتظامی مطرح کنند چرا که پلیس گردشگری اختیارات محدودی دارد و نمی تواند در این حوزه‌ها وارد شود بلکه می‌تواند تنها به گردشگران راهنمایی کند که از چه طریقی اقدام به احقاق حق کنند و یا اگر در اداره نیروی انتطامی مشکلی بابت ترجمه برایشان پیش بیاید از این نیروها استفاده می شود.

جای خالی نیروی یگان در حفاظت از گردشگران

صحبت های مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان و گلستان درباره عدم اجرا و یا اجرای ناقص طرح پلیس گردشگری در حالی است که یکی از وظایف نیروهای یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور رسیدگی به امور گردشگران است در حقیقت عبارت کامل نیروی یگان، شامل نیروی یگان حفاظت از میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. اما از آنجا که نیروها و بودجه واحد نیروی یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور اجازه پرداختن به مسائل گردشگران را نمی‌دهد، این واحد از عهده چنین کاری بر نمی‌آید. از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی نیز در پی رفع این نقیصه نیست بنابراین عملا از ظرفیت نیروهای یگان در بحث پلیس گردشگری استفاده نمی‌شد و اکنون نیز استفاده نمی‌شود.

در این باره، محمد کربلایی فرمانده نیروی یگان حفاظت از میراث فرهنگی کشور به خبرنگار مهر گفت: عنوان پلیس را به یک فرد غیرنظامی اطلاق نمی‌کنند اما استان هایی مانند گلستان پلیس گردشگر را ایجاد کرده بودند. مراقبان میراث فرهنگی آموزش مختصر یک ماهه از ناجا می‌بینند و از ظرفیت آنها استفاده می شود اما پلیس گردشگر باید آموزش خاص ببیند.

وی افزود: اکنون پلیس های گردشگر در برخی استانها نظامی نیستند. در این حوزه سلیقه ای عمل می شود. یگان حفاظت از میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کامل یگان ما است منتها اگر نیرو و تجهیزاتمان به حدی باشد که بتوانیم به همه آنها جامع عمل بپوشانیم. اکنون بخش اعظم تجهیزات ما در بخش میراث فرهنگی است. در صورتی که بنا بر دستورالعمل یگان حفاظت میراث فرهنگی برای حفاظت از گردشگران داخلی و خارجی نیز وظایفی داریم.

شاید حوزه وظایف نیروی یگان حفاظت از میراث فرهنگی حتی برای مدیران سازمان میراث فرهنگی نیز ناشناخته باشد چرا که فریدون الله یاری مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان معتقد است که ماموریت‌های این نیرو مشخص است و اگر تعرضی به گردشگران در سایت‌های تاریخی شود، رسیدگی به آن وظیفه نیروی یگان نیست بلکه نیروی یگان بحث مربوط به حفاظت از بناهای تاریخی را بر عهده دارد!

اذعان بر ضرورت حضور پلیس گردشگر

با این حال استان‌هایی که دارای بیشترین تعداد گردشگران داخلی و خارجی هستند مانند همین استان اصفهان به خوبی بر جای خالی پلیس گردشگر آن هم با واحد تخصصی و مجزا با نیروهای آشنا به حوزه گردشگری، تعامل با گردشگران خارجی و مسلط به زبان خارجی اذعان دارند مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان در این باره از ضرورت داشتن پلیس گردشگری برای میزبانی از سیل عظیم ورود گردشگران خارجی در سالهای آینده خبر داد و گفت که جانشین فرماندهی نیروی انتظامی استان به او در حاشیه برنامه‌ای اعلام کرده که باید برای پلیس گردشگری در شهر یک برنامه اساسی داشته باشیم.

اکنون با وجود آنکه حضور پلیس گردشگری در استانهای هدف سفر گردشگران خارجی و داخلی منجر به میزبانی بهتر خواهد شد و برخی از مسئولان استانی نیز بر ضرورت حضورش واقفند اما شاید معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی تا کنون ضرورت پلیس گردشگری را حس نکرده که تقویت آن را در برنامه‌های خود قرار نداده است. از سوی دیگر سازمان میراث فرهنگی استفاده از نیروی یگان حفاظت از میراث فرهنگی را که بخش دیگر وظایفش در حیطه گردشگری را از یاد برده چرا که مسئولان این یگان در هیچ یک از برنامه های معاونت گردشگری حتی آن جلسات و برنامه هایی که مربوط به آیین نامه ارتقای امینت گردشگران است، دعوت نمی شوند.