مهمانپذیرها یا همان مسافرخانه‌ها فراموش شدند

گردشگر خارجی شاید بیشتر از این که اقامت در هتل های چند ستاره با ساختمان هایی با معماری مدرن را دوست داشته باشد، از اقامت در مهمانپذیرهایی با بافت قدیمی و معماری سنتی لذت ببرد و این ویژگی ای است که بیشتر مهمانپذیرهای کشور بخصوص در شهرهای توریستی مانند تهران، شیراز، اصفهان و مشهد با عمری بالای 30 سال صاحب آن هستند و می توانند از آن به نفع صنعت گردشگری بهره ببرند، اما گویا مسئولان سازمان گردشگری نمی خواهند این فرصت را جدی بگیرند.

حمایت نکردن مسئولان سازمان گردشگری بتدریج می رود تا برای صاحبان مهمانپذیرها گران تمام شود و این موضوعی است که روسای اتحادیه مهمانپذیرها در بیشتر شهرهای توریستی کشورمان روی آن اتفاق نظر دارند و در این باره به مسئولان سازمان گردشگری هشدار می دهند که اگر وضع به همین روال ادامه پیدا کند، باید شاهد تعطیلی سریالی مهمانپذیرها باشیم.

آنها وضع ناخوشایند پیش آمده را از چشم مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری می بینند و معتقدند تا وقتی این حمایت نکردن ها ادامه داشته باشد نه فقط باید قید گردشگر خارجی را بزنند بلکه نگرانند که در آینده ای نزدیک برای همیشه از انتخاب گردشگر داخلی هم کنار گذاشته شوند، چون از خیلی پیشتر از اینها مسئولان سازمان گردشگری چشمشان را روی مشکلات مهمانپذیرها بسته و آنها را فراموش کرده اند.

با این حال مسئولان سازمان گردشگری از تدوین آیین نامه ای در آینده نزدیک خبر می دهند که براساس آن قرار است درجه بندی مهمانپذیرها بازنگری شده و درباره نرخ و کیفیت خدمات دهی آنها اتفاق های جدیدی رخ بدهد.

مخالفت سازمان گردشگری با وام نوسازی

نه اجازه مرمت و نوسازی دارند، نه می توانند به مسافرانی که می خواهند شب را زیر یک سقف به صبح برسانند نه بگویند.

سیدحسن صالحی، رئیس اتحادیه مهمانپذیرهای خراسان رضوی در گفت وگو با جام جم، از بی تفاوتی سازمان گردشگری نسبت به مشکلات ریز و درشت مهمانپذیرداران گلایه و تاکید می کند که حمایت گردشگری از مهمانپذیرها بیشتر یک شعار است تا عمل.

وی با اشاره به 280 مهمانپذیری که در استان خراسان رضوی وجود دارد، تاکید می کند که تقریبا بیش از 80 درصد آنها عمری بالای 30 سال دارند و فرسوده محسوب می شوند.

صالحی با تاکید بر نبود حمایت های سازمان گردشگری، به مشکلاتی که شهرداری مشهد برای مهمانپذیرهای محدوده اطراف حرم ایجاد کرده، اشاره می کند و توضیح می دهد: سازمان گردشگری با درخواست وام صاحبان مهمانپذیرها موافقت نمی کند و شهرداری مشهد نیز حاضر نیست این مهمانپذیرها را از صاحبانشان خریده و در نقطه دیگری از شهر زمین در اختیارشان قرار دهد تا بتوانند مهمانپذیر جدید و در خور شأن مسافران و بخصوص گردشگران خارجی بسازند.

هدایت فرهادی، رئیس اتحادیه مهمانپذیرهای استان فارس نیز به جام جم می گوید: تقریبا 50 درصد مهمانپذیرهای استان فارس و شهر شیراز فرسوده هستند، اما خوشبختانه به دلیل این که شیراز جاذبه سیاحتی برای گردشگران خارجی و داخلی دارد، آنها باز هم حاضر به اقامت در این مهمانپذیرها می شوند، اما همین فرسوده بودن و نداشتن امکانات کافی و ارائه خدمات نه چندان با کیفیت گاهی وقت ها باعث گلایه گردشگران خارجی می شود.

ابراهیم بناساز، رئیس اتحادیه مهمانپذیرهای شهر تهران نیز در گفت وگو با جام جم از همکاری و حمایت نکردن سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای مرمت و نوسازی مهمانپذیرهای تهران گلایه کرده و می گوید: از 104 مهمانپذیر فعال در شهر تهران تقریبا بالای 80 درصد قدیمی و عمر بالای 30 سال داشته و نیاز به مرمت و نوسازی دارند در حالی که تاکنون درخواست اتحادیه و صاحبان مهمانپذیرها از سازمان گردشگری برای موافقت با وام تعمیرات و نوسازی به جایی نرسیده است.

یک قدم تا تعطیلی

در سال های اخیر نامه های فراوانی از سوی صاحبان مهمانپذیرها به دفاتر اتحادیه مهمانپذیرها در شهرهای مختلف ارسال شده که در آن از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری خواسته شده با تغییر کاربری مهمانپذیرشان موافقت کنند تا شاید بتوانند برای همیشه از مشکلات مهمانپذیرداری خلاص شوند و بروند سراغ کار دیگری.

حمزه زاده، صاحب یکی از مهمانپذیرهای باسابقه محدوده خیابان گمرک تهران مهمانپذیری را اداره می کند که دو دهه پیش از پدرش به او به ارث رسیده است. او با یادآوری آن زمان ها می گوید: آن روزها مهمانپذیرها روزانه تا 250 مسافر را هم پذیرش می کردند، اما حالا در خوشبینانه ترین وضع شمار مسافران به یک سوم این تعداد هم نمی رسد.

وی به مشکلی اشاره می کند که نه فقط خودش بلکه بیشتر مهمانپذیرداران با آن مواجه هستند، این که درآمد ها دیگر مثل گذشته کفاف هزینه ها را نمی دهد و همین شرایط که نتیجه کمبود مسافر است باعث شده بیشتر مهمانپذیرها هر روز که می گذرد عرصه فعالیت برایشان تنگ تر شود.

بناساز، رئیس اتحادیه مهمانپذیرداران شهر تهران نیز با اشاره به این موضوع می گوید: در شرایطی که مهمانپذیرهای فرسوده برای نوسازی و تعمیرات نمی توانند روی وام سازمان گردشگری حساب باز کنند چاره ای برایشان نمی ماند جز این که هزینه این تعمیرات را از جیب پرداخت کنند و در این شرایط پرداخت قبوض آب، برق، گاز و عوارض شهرداری آن قدر هزینه به آنها تحمیل می کند که در مقایسه با درآمدی که از راه اقامت مسافر عایدشان می شود، نه فقط سودی در کار نیست بلکه ضرر هم می کنند.

خدمات بی کیفیت نتیجه نبود حمایت

مهمانپذیرها هم مانند هتل ها درجه بندی دارند، درجه یک، 2، 3 و 3 ستاره ممتاز که هر کدام از این گروه ها با توجه به قیمت و کیفیت خدمات، مسافران مخصوص به خودشان را دارند.

با نگاهی به این ارقام بوضوح می توان دریافت که وضع ارائه خدمات در مهمانپذیرها حکایت هر چقدر پول بدهی، همان قدر آش می خوری است. انگار مسافران مهمانپذیرهای یک و 2 ستاره محکوم هستند که به دلیل نرخ پایین شان از ابتدایی ترین امکانات در اتاقشان مانند سرویس بهداشتی و حمام محروم باشند.

در این شرایط که کیفیت خدمات و امکانات مهمانپذیرهای زیر 3 ستاره چنگی به دل مسافران داخلی نمی زند، بنابراین در پذیرایی از گردشگر خارجی فقط می توان روی مهمانپذیرهای 3 ستاره و ممتاز حساب باز کرد که متاسفانه تعدادشان در شهرها به انگشتان دست هم نمی رسد برای نمونه تعداد مهمانپذیرهای ممتاز در تهران فقط هفت مورد است.

با این حال بناساز، رئیس اتحادیه مهمانپذیرداران تهران معتقد است کیفیت خدماتی که به مسافران در مهمانپذیرها ارائه می شود به هیچ عنوان با وجهی که از مسافران گرفته می شود، مطابقت ندارد و باید با بازنگری در نرخ ها، هزینه های مهمانپذیردارها جبران شود. وی تاکید می کند: تا زمانی که سازمان گردشگری حمایت های مالی لازم را از مهمانپذیرداران نکند، نمی توان به صاحبان مهمانپذیرها ایراد گرفت که چرا امکانات یک مهمانپذیر یک و 2 ستاره چنگی به دل مسافران نمی زند.

بناساز معتقد است امکاناتی که در هر کدام از گروه های درجه بندی شده مهمانپذیرها به مسافران عرضه می شود، کاملا مطابق با هزینه ای است که در قبال اجاره اتاق و تخت از آنها گرفته می شود و نباید در ازای پرداخت شبی 30 هزار تومان در یک مهمانپذیر 2 ستاره توقع خدماتی در حد یک اقامتگاه 3 ستاره یا 3 ستاره ممتاز را داشت.

آیین نامه ساماندهی مهمانپذیرها در حال تدوین

مهمانپذیرها نه فقط فراموش شده اند بلکه به حال خودشان رها شده اند، این موضوعی است که روسای اتحادیه های مهمانپذیرها درباره آن اتفاق نظر دارند، اما رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران در گفت وگو با جام جم، مهمانپذیرها را مقصر این شرایط دانسته و معتقد است اگر تعداد مسافران مهمانپذیرها در سال های اخیر نسبت به گذشته ها کمتر شده، مهم ترین دلیلش این بوده که آنها نتوانسته اند خودشان را متناسب با توسعه شهرها و نیاز مردم به روز کنند.

وی حتی در پاسخ به این که چرا سازمان گردشگری با درخواست وام مهمانپذیرداران برای مرمت و نوسازی موافقت نمی کند، تاکید می کند: تسهیلاتی که سازمان گردشگری با همکاری بانک ها در اختیار مهمانپذیرها و هتل ها قرار می دهد به هیچ وجه برای مرمت و تعمیرات نیست و این وام صرفا برای ساخت و ساز به مهمانپذیرداران داده می شود.

خسروآبادی معتقد است برخی مهمانپذیرها آن قدر قدیمی و فرسوده هستند که اگر بودجه های میلیونی هم صرف آن شود باز هم کاری از پیش نخواهد رفت و بهترین کار این است که این وام های کمکی صرف از نو ساخته شدن آنها شود.

به گفته وی، امسال برای اولین بار از صندوق توسعه ملی 50 میلیارد تومان برای ساخت هتل ها و مهمانپذیرهای جدید به سازمان میراث فرهنگی اختصاص پیدا کرده است.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران از تدوین آیین نامه ای خبر می دهد که براساس آن قرار است در درجه بندی مهمانپذیرها بارنگری شود و برای هر گروه از مهمانپذیرها متناسب با امکانات و خدماتی که به مسافران ارائه می کنند، نرخ مشخصی تعیین شود.

به گفته خسروآبادی، این که محل مهمانپذیر در کدام منطقه از شهر واقع شده باشد و امکانات اتاق ها چگونه باشد، در درجه بندی و تعیین نرخ های جدید مدنظر قرار خواهد گرفت.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران در حالی تاکید می کند که تمام تلاش این سازمان بر این است که با تغییر کاربری مهمانپذیرها موافقت نشود و به هر قیمتی بتوان آنها را حفظ کرد که معلوم نیست تا وقتی قرار باشد تسهیلات حمایتی با اما و اگر به مهمانپذیرداران داده شود، چطور می توان از آنها توقع داشت که با وجود همه مشکلات و حمایت نشدن ها، همچنان مهمانپذیرها را سرپا نگه دارند.

پوران محمدی / گروه جامعه