امروزه صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی در سراسر جهان به‌شمار می‌رود. این موضوع نه‌تنها در مورد کشورهای صنعتی صدق می‌کند، بلکه برای کشورهای در حال توسعه و استان‌های آنها نقشی سرنوشت‌ساز دارد و یکی از منابع بالقوه برای تنوع بخشیدن به پایه‌های اقتصاد ملی است. مطالعات سازمان جهانی جهانگردی نشان می‌دهد صنعت گردشگری در یک سوم کشورهای در حال توسعه مهم‌ترین منبع تأمین ارز خارجی محسوب می‌شود.
تصویر گردشگری ایران؛ نیازمند مدیریت مقصد

امابا وجود پذیرش همگانی گردشگری به عنوان یک گزینه توسعه اقتصادی و اجتماعی، این‌که توسعه در کشورهای در حال توسعه تا چه حدی وابسته به بخش گردشگری است،همچنان موضوع بحث و تبادل نظر است.

بر این اساس، مقدمات لازم برای ارتقای دانش برنامه‌ریزی توسعه صنعت گردشگری را باید با تمرکز بر پیشرفت‌های کشورمان به طور خاص فراهم کنیم و با طرح مطالعاتی به دنبال توسعه متکی بر گردشگری باشیم و دانش مربوط به گردشگری و توسعه از طریق تجزیه و تحلیل موضوعات و مباحث نوین گردشگری را به عنوان یک منبع ارزشمند در دستور کار قرار دهیم.

یکی از مراحل مهم در صنعت گردشگری، برنامه‌ریزی و آماده‌سازی مقصد با هدف بهره‌برداری متناسب و مطلوب است. در این زمینه می‌توان به تجربه جهانی در قالب فرآیند مدیریت مقصد اشاره کرد که مورد تائید سازمان جهانی جهانگردی نیز قرار دارد. اهمیت مدیریت مقصد زمانی بیشتر می‌شود که مقاصدگردشگری برای ارائه با کیفیت‌ترین خدمات به گردشگران به رقابت می‌پردازند.

برای این‌که یک مقصد گردشگری بتواند رقابت موثری با دیگر مقاصد داشته باشد، باید تجربیات خارق‌العاده و ارزشمند بهتری را به گردشگران ارائه کنیم. صنعت گردشگری در نوع خود تجارتی پیچیده و چندبخشی است و از زمانی که گردشگران به مقصد می‌رسند تا زمانی که آنجا را ترک می‌کنند، کیفیت کار و لذت سفر و تجربه آنها متأثر از خدمات و تجربیات زیادی است، مانند دامنه‌ای از خدمات عمومی و خصوصی، تعاملات با جامعه محلی، محیط زیست و مهمان‌نوازی.

ایجاد این شرایط و انجام مطلوب این اهداف به همکاری و تعامل پیوسته سازمان‌های مربوطه بستگی دارد. در واقع، مدیریت مقصد به دنبال هماهنگی این سازمان است تا با همکاری صمیمانه در جهت یک هدف مشترک بتواند سلامت و بهبود حیات مقصد گردشگری را برای حال و آینده تضمین کند.

بسیاری از مقاصد گردشگری اکنون دارای سازمان‌های مدیریت مقصد هستند که در انجام امور، ارائه خدمات مطلوب و جلب رضایت گردشگران نقش تعیین‌کننده‌ای دارند و در حال حاضر بسرعت مشغول به روز کردن امور خود و گسترده تر شدن هستند. این مهم نیازمند آن است که فعالیت‌های مدیریت مقصد را در درون چارچوبی از یک استراتژی منسجم جای داده و هماهنگ کنند. ایجاد محیطی دلنشین و ارائه خدمات با کیفیت و با احترام قلبی و جوی شاد در مقصد، این هدف را تضمین و بدون تردید انتظارات بجا و منطقی بازدیدکنندگان را برآورده خواهد کرد. این گونه گردشگران، بازدید از این مقصد را به دیگران هم پیشنهاد کرده و به نوعی برای مقصد مورد نظر بازاریابی خواهند کرد.

مقوله مدیریت مقصد گردشگری در کشورهای مختلف عملی شده، سیر تکاملی خود را طی کرده و به تعبیری ریل‌گذاری صورت گرفته است. درکشور ما نیز آنچه اکنون اهمیت دارد، تصمیم گیری و شروع این فرآیند است. سازمان‌ها و دستگاه‌های موثر در گردشگری و بخش خصوصی راهی جز حرکت کردن روی این ریل‌ ندارند؛ چرا که انجام این فرآیند همزمان قدرت نظارت مسئولان را تضمین و خیال بخش خصوصی را راحت می‌کند به گونه‌ای که متولیان بخش خصوصی احساس کنند در قطاری نشسته‌اند که بدون تردید آنان را به مقصود خواهد رساند.

محمدصادق فرهادیان

کارشناس صنعت گردشگری