یکی از جالب‌ترین و موفق‌ترین آنها، سرویس «نمای خیابان» یا street view گوگل است که با وجود داشتن نرم‌افزار موبایل جداگانه، عملا در داخل نقشه‌های گوگل (Google maps) گنجانده شده است.
استریت‌ویو به کاربران اجازه می‌دهد دیدی به‌صورت پاناروما از خیابان‌ها و مکان‌های مختلف داشته باشند؛ یعنی نوعی گردشگری مجازی.
شروع و تحول
با وجود عرضه نخستین نسخه استریت‌ویو در 2007، سابقه این سرویس را می‌توان در پروژه CityBlock جستوجو کرد که از 2001 تا 2006 در دانشگاه استنفورد با سرمایه‌گذاری گوگل انجام شد. اما جالب است بدانید ایده فناوری استفاده شده در استریت‌ویو از سوی خود گوگل نبوده است.
سال 2006 شرکتی به نام Immersive Media این فناوری را همراه تصاویری از 35 شهر آمریکا به گوگل نمایش داد و گوگل با خرید حجم زیادی از این تصاویر، آنها را در نسخه اولیه استریت‌ویو قرار داد. در ادامه گوگل قراردادش را با این شرکت قطع و افزودن تصاویر دریافتی با سخت‌افزار خودش را شروع کرد.
یک‌سال بعد از ارائه استریت‌ویو، این سرویس در سرویس‌های زمین گوگل (Google Earth) و نقشه‌های گوگل قرار داده شد تا کاربران بتوانند به‌راحتی به آن دسترسی داشته باشند.
همچنین در همین سال، گوگل آدمکی نارنجی به نام «آدمک میخی» (Pegman) را معرفی کرد که با انداختن آیکون آن روی هر نقطه می‌توان استریت‌ویوی آن محل را مشاهده کرد.
این آدمک در سال‌های بعد به نمادی برای استریت‌ویو تبدیل شد که حتی در آیکون جدید این نرم‌افزار گنجانده شده است.
در سال‌های بعد، پیوسته قابلیت‌های جدیدی به این سرویس افزوده شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
امکان حرکت در فضای تصاویر پاناروما (2009)، قابلیت افزودن تصاویر پاناروما توسط خود کاربران به کمک اندروید 4.2 و حالت تصویربرداری کروی (2010)، امکان نمایش تصاویر پاناروما از داخل مکان‌های عمومی مانند موزه‌ها، ترمینال‌ها و… (2013)، نمایش تصاویر قدیمی از یک مکان البته در صورت وجود (2014).
از دیدگاه فنی، سایت نقشه‌های گوگل و به تبع آن استریت‌ویو، ابتدا با استفاده از Flash پیاده‌سازی شده بود، اما سال 2013 گوگل تغییراتی اساسی در ساختار این سرویس‌ها داد و در نسخه جدید، جاوا اسکریپت بار اصلی را بر دوش دارد.
وسایل
یکی از جالب‌ترین جنبه‌های استریت‌ویو، وسایلی است که گوگل در این ماموریت از آنها بهره می‌گیرد. اولین و عادی‌ترین وسیله در ناوگان گوگل، ماشین استریت‌ویو این شرکت است که سال 2007 رونمایی شد.
این ماشین که روی سقف آن دوربینها و حسگرهای مخصوص نصب شده، با حرکت در خیابان، تصاویر 360 درجه‌ای از 3000 شهر تحت پوشش استریت‌ویو را تهیه می‌کند.
اما مکان‌هایی مانند پارک‌ها که امکان حرکت‌ها خودرو در آنها وجود ندارد، چگونه تصویربرداری می‌شود؟ این کار توسط سه‌چرخه‌های مخصوص استریت‌ویو صورت می‌گیرد.
جالب است بدانید ایده این سه‌چرخه‌ها را یکی از کارمندان گوگل که عاشق دوچرخه‌سواری کوهستان بوده، داده است.
واگن برقی (trolley) یکی دیگر از وسایلی است که به کمک آن تصاویر استریت‌ویو تهیه می‌شود. این واگن برقی کوچک و جمع‌و‌جور تقریبا به اندازه یک انسان ساخته شده و گوگل برای تصویربرداری از موزه‌ها و گالری‌ها از آن استفاده می‌کند.
این وسیله که به‌راحتی از درها عبور می‌کند و طوری طراحی شده که به مجسمه‌ها برخورد نکند، گزینه مناسبی برای دریافت تصاویر از 40 هزار آثار هنری در 200 موزه‌ای است که تحت پوشش استریت‌ویو قرار دارد.
البته اینها تمام وسایلی نیست که گوگل در استریت‌ویو استفاده می‌کند. در مکان‌های برفی مانند قطب، دوربینهای تصویربرداری روی اتومبیل‌های برفی (snowmobile) نصب می‌شود و برای تصویربرداری در زیر دریاها و اقیانوس‌ها، از دوربینهای مخصوص نصب‌شده روی یک بازوی قابل‌کنترل از راه دور استفاده می‌شود.
شاید از خودتان بپرسید پس بیابان‌ها چه می‌شود؟ هیچ کدام از این وسایل که قابل استفاده در صحراها و شن‌های بیابان نیست.
پاسخ این پرسش بسیار ساده‌‌تر از آن است که فکر می‌کنید؛ گوگل برای تصویربرداری از بیابان‌ها، دوربینها را روی شترها نصب می‌کند.
با وجود این، کماکان نقاطی در زمین وجود دارد که تنها با پای پیاده می‌توان از آنها گذر کرد. گوگل برای این نقاط هم فکری کرده است؛ کوله‌پشتی‌های استریت‌ویو.
این کوله‌پشتی‌های 18 کیلوگرمی که دوربینها در بالای آن قرار گرفته، قابل حمل توسط یک نفر است و به کمک یک دستگاه اندرویدی کنترل می‌شود.
دوربینها و الگوریتم‌ها
نمی‌توان انکار کرد اصلی‌ترین قطعه در پازل استریت‌ویو گوگل، دوربینها و مکمل آن، الگوریتم‌های مورد استفاده در این سیستم است، اما این دوربینها چگونه عمل می‌کنند و گوگل چگونه به کمک آنها می‌تواند تصاویر پاناروما تهیه کند؟
سیستم تصویربرداری استریت‌ویوی گوگل از 15 دوربین پنج مگاپیکسلی با لنز 5.1 میلی‌متری تشکیل شده که به‌صورت کروی کنار هم قرار گرفته‌اند.
این ساختار به یک ماشین استریت‌ویو (یا هر وسیله دیگر) اجازه می‌دهد تصویری 360 درجه‌ای از یک مکان تهیه کند.
اما وجود این دوربینها به تنهایی کافی نیست و نمی‌توان گرفتن یک تصویر خوب را به شانس و تصادف سپرد.
گوگل در کنار این دوربینها، از حسگرهای لیزری سه‌بعدی برای بررسی محیط (مثلا انتخاب یک مکان خلوت) و همچنین حسگرهای هوا برای در نظر گرفتن وضعیت آب و هوا نیز بهره می‌گیرد. به‌این‌ترتیب در کنار هم می‌توانند تصاویر دقیق و واضحی را از هر مکانی کسب کنند.
پس از گرفتن تصاویر، این تصاویر باید به‌صورت دقیق کنار هم و در نقشه قرار گیرند. گوگل با در نظر گرفتن اطلاعات مکانی از GPS ماشین به همراه اطلاعات سرعت و جهت آن، عملا مسیر حرکت خودرویش را بازسازی کرده و تصاویر را براساس آن می‌چیند و تنظیم می‌کند.
در مرحله بعدی، الگوریتم‌های پردازش تصویر مورد استفاده قرار می‌گیرند تا 15 تصویر جداگانه به هم دوخته شود و یک تصویر پانارومای360 درجه را تشکیل دهد.
علاوه بر این، هنگام نمایش این تصاویر، گوگل با تخمین فاصله به کمک حسگرهای لیزری، بهترین پاناروما را برای نشان دادن به کاربر انتخاب می‌کند تا واقعا حس کنید در آن محل هستید.
پوشش و ابعاد
گوگل سال 2012 اعلام کرد نزدیک به 20 پتابایت داده برای استریت‌ویو جمع‌آوری کرده و وسایل این سرویس حدود هشت میلیون کیلومتر را طی کرده‌اند.
در حال حاضر بیش از 50 کشور از هفت قاره تحت پوشش «سرویس استریت‌ویو» قرار دارند که البته به‌جز امارات، کشور دیگری از خاورمیانه در این فهرست قرار ندارد.
در برخی کشورها نیز (مانند چین یا مصر)، تنها مکان‌های خاص توریستی و مشهور توسط استریت‌ویو گوگل تصویربرداری می‌شود. برای دیدن نقشه پوشش سرویس استریت‌ویو می‌توانید به این صفحه مراجعه کنید:
http://goo.gl/6ye65F
حریم خصوصی
یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که از همان ابتدای شروع به کار استریت ویو گوگل مطرح بوده، بحث حریم خصوصی افراد در این سیستم است.
با در نظر گرفتن این مساله، در این سرویس به کمک الگوریتم‌های پردازش تصویر، چهره افراد و پلاک ماشین‌ها مات می‌شود تا از این نظر مشکلی برای افراد در موقعیت‌های مختلف پیش نیاید.
علاوه بر این، گوگل ابتدای راه‌اندازی این سرویس، قابلیت گزارش و درخواست حذف تصاویر از سوی افراد و سازمان‌ها را در آن قرار داده بود.
ولی پس از مدتی، با حذف این امکان، این شرکت قابلیت مات یا پیکسلی کردن تصاویر را جایگزین آن کرد. با وجود این، تصاویر عجیب و غریب گرفته شده توسط این سیستم همیشه خوراک سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی بوده است.
استریت ویو در ایران
با در نظر گرفتن مسائل قانونی و امنیتی در کشورمان، در حال حاضر سرویس استریت‌ویو در ایران پیاده‌سازی نشده و امکان حرکت مجازی در شهرها یا حتی دیدن اماکن تاریخی و توریستی وجود ندارد. اما ناامید نشوید.
سال 2014 گوگل از پروژه‌ای با نام Google Business View رونمایی کرد که هدف آن به تصویر کشیدن فضای داخلی مکان‌های کسب و کار و نمایش آن به مشتری به‌صورت 360 درجه است.
در این پروژه دقیقا از همان تکنیک تصویربرداری استریت‌ویو استفاده می‌شود. اما برخلاف استریت‌ویو، در این پروژه گوگل خودش به‌طور مستقیم تصویربرداری را انجام نمی‌دهد.
بلکه با آموزش تعداد مشخصی عکاس در هر شهر که پس از مصاحبه، گذراندن دوره آموزشی، قبولی در آزمون و خرید تجهیزات مورد تایید گوگل انتخاب می‌شوند، به آنها مدرک Google Trusted Photographer می‌دهد.
این عکاسان می‌توانند با عکاسی از داخل فروشگاه‌ها، مراکز خرید، رستوران‌ها و مکان‌های عمومی، تصاویر تولید شده را روی سایت گوگل قرار دهند که هنگام جستوجو در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
به‌تازگی در ایران تیمی متشکل از دو نفر از عکاسان مورد تایید گوگل در این زمینه شروع به کار کرده‌اند و به مشاغل مختلف خدمات تصویربرداری استریت‌ویو ارائه می‌کنند.
محمود صادقی
ضمیمه کلیک