مدیر پروژه کاوش‌های نجات بخشی سد کنگیر گفت: بستن بدون مجوز دریچه‌های سد کنگیر ایلام و شروع آب گیری آن، آثار باستانی متعددی از جمله آثار دوره ساسانی و صدر اسلام را نابود می‌کند.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، لیلا خسروی مدیر پروژه کاوش‌های نجات بخشی سد کنگیر با اعلام این خبر گفت: کاوش نجات بخشی در سد کنگیر به کشف کوشک متعلق به دوره ساسانی، سفال های شاخص دوره اوروک، سازه های معماری عشایری، ۳بنای بزرگ، کوره سفال پزی، هاون های سنگی، پیه سوز مفرغی و… انجامید.
وی تأکید کرد: این در حالی است که همزمان با کاوش محوطه های باستانی موجود در حوضه آبگیر سد کنگیر توسط تیم‌های اعزامی از پژوهشکده باستان شناسی مسئولین اداره آب منطقه ای ایلام بدون مجوز اقدام به بستن دریچه های سد برای آبگیری کردند. کاوش در محوطه‌های گوریه، زیج، دار ساول و گنبد جهانگیر به مدیریت وی و مشاوره راهبردی سیمین لک‌پور در حال انجام است. تمامی این محوطه‌ها در سال ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند که در اثر آبگیری سد از بین خواهند رفت.
خسروی با اشاره به ساعتها پیاده‌روی گروه برای دسترسی به سایت ادامه کاوش در این تپه را مستلزم باز شدن دریچه‌های سد، توقف آبگیری آن و استخراج و حمل توده‌های عظیمی از سنگ های فرو ریخته و خاکبرداری دانست.
این باستان شناس گفت :با توجه به آنچه گفته شد این تپه حداقل نیاز به دو فصل کاوش در شرایط آب و هوایی مناسب دارد اما متاسفانه مسئولین آب منطقه ای ایلام اقدام به بستن دریچه های سد کرده و هر روز بخشی از دامنه تپه به زیر آب می رود که نیاز به جلوگیری از این اقدام داریم.
خسروی در بیان آثار و نتایج کاوش در ۴محوطه باستانی یاد شده گفت: تپه گوریه یکی از مهمترین آثار این منطقه در فاصله ۱۰۰ متری جنوب رودخانه کنگیر و در دامنه شمالی کوه بایه است . با توجه به داده های به دست آمده، این مجموعه ساختمانی احتمالا یک کوشک متعلق به اواخر دوران ساسانی و صدر اسلام با پلان مستطیل شکل شامل بخش های مختلف ساختمانی، حیاط مرکزی و اتاق های مختلف با ابعاد و اندازه های متفاوت دارای ستون ها و جرزهای گچی است.
به گفته این باستان شناس، در این بنا از طاقچه ها و طاق های مختلف با مصالح سنگ و گچ به روش غوطه ور در ملاط استفاده شده است و تاکنون آثار منقولی شامل هاون های سنگی، پیه سوز مفرغی در درون یکی از طاقچه ها و کوزه های نسبتا سالم حاوی غلات سوخته و قطعات گچبری با نقش مایه های گیاهی که زینت بخش دیوارها، قوس ها و طاقچه ها بوده به دست آمده است.
او با اشاره به اینکه تقابل و تقارن در این بنا مانند سایر آثار و بناهای دوران ساسانی به کثرت استفاده شده است تصریح کرد : کاوش در این تپه دشوارتر از سایر محوطه ها بود زیرا به دلیل سیل در حین کاوش رودخانه پر از آب و اطراف تپه را نیزآب فرا گرفت و امکان استفاده از قایق به دلیل لایروبی نشدن سد ممکن نبود.
مدیر پروژه کاوش‌های نجات بخشی سد کنگیر ایلام با اشاره به اینکه کاوش در محوطه زیج توسط آرش لشکری انجام شده است تصریح کرد که تپه گوریه در فاصله ۵۰ متری شمال شرق این محوطه قرار دارد. سفال های به دست آمده در سطح محوطه از نوع سفال های متعلق به اوایل دوره اسلامی است که پس از کاوش در آن نیز سازه های معماری مهم عشایری و تنورهایی از این دوران به دست آمد.
وی با بیان اینکه کاوش در محوطه دارساول توسط جواد سلمانزاده در حال انجام است افزود: این محوطه در ساحل شمالی رودخانه کنگیر قرار داردو بی شک طغیان‌های این رودخانه و سیلاب‌های ناشی از آن در طول زمان باعث شسته شدن قسمتی از این محوطه شده است .
خسروی بابیان اینکه بخش‌هایی از این محوطه نیز به وسیله بیل های مکانیکی متعلق به تاسیسات سد کنگیر خاکبرداری شده بودتصریح کرد: قرار گیری این محوطه در مسیر ارتباطی غرب به شرق و همچنین یافته های سطحی آن از جمله سفال های شاخص دوره اوروک، بازگوکننده اهمیت این محوطه در دوران آغاز تاریخی است.
به گفته وی در جریان عملیات کاوش نیز آثار ارزشمندی از جمله سفال‌های شاخص این دوره (کاسه لبه واریخته) و یک کوره سفال پزی شناسایی شد که همگی نشان از اهمیت این محوطه در زاگرس مرکزی دارد.
وی با بیان اینکه کاوش در محوطه گنبد جهانگیر توسط حمید امان الهی انجام شد تصریح کرد که با توجه به آثار معماری، وجود حداقل سه بنای بزرگ بر روی محوطه قابل مشاهده است.
خسروی با اشاره به اینکه این سه بنا در قسمت شرق، شمال غرب و جنوب محوطه قرار دارند گفت: بنای شرقی ظاهراً از سایر بناها با اهمیت‌تر بوده است همچنین بر روی این تپه یک بنای مستطیل شکل بزرگ در جهت شرق به غرب قرار گرفته که دیوارهای شمالی و جنوبی آن هنوز تا حدودی پابرجا است .مصالح بنا از قلوه سنگ و گچ بوده و بر اساس آثار سطحی توالی فرهنگی از دوران اشکانی تا اوایل اسلام برای این بنا قابل ذکر است.