منوچهرجهانیان

«تهیه و تدوین طرح جامع گردشگری از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همکاری دانشگاه‌ها و متخصصان این حوزه می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و نیز برنامه ششم توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و البته به جایگاه مناسب و شایسته برساند.»

منوچهرجهانیان، رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده، بر ضرورت بهره‌مندی از منویات مقام معظم رهبری درباره‌ی توسعه گردشگری و همچنین توجه به شعار سال سازمان جهانی جهانگردی (یک میلیارد گردشگر = یک میلیارد فرصت) تاکید کرده و نوشته است: «امروزه گردشگری به عنوان یکی از گسترده‌ترین فعالیت‌ها در بخش‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و خدماتی به شمار می‌آید که تا حدودی از حوزه دولت‌ها و سیاست متأثر بوده و تابع قوانین و مقررات داخلی کشورها و همچنین شرایط بین‌المللی است که می‌تواند در رشد، توسعه و یا عدم توسعه این صنعت تاثیر بسزایی داشته باشد.

با توجه به رشد روزافزون گردشگری و درآمدهای حاصل از آن، این صنعت می‌تواند نقش مؤثری در ساختار اقتصادی، افزایش درآمد سرانه خانواده‌ها، رونق بازار محصولات گردشگری و ایجاد مشاغل مستقیم و وابسته ایفا کند. همچنین این صنعت می‌تواند نقش بسزایی در تقویت تعاملات فرهنگی میان دولت‌ها و مردمان مناطق مختلف و برقراری ارتباط با جوامع میزبان، محلی، گسترش و توسعه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی داشته باشد.

قابلیت‌های صنعت گردشگری همگان را به این نتیجه رسانده است که این صنعت راه میان‌بُری برای توسعه اقتصادی در کشورهای در حال توسعه و تولید ثروت در کشورهای صنعتی بوده و در آینده‌ی نزدیک، گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص اقتصادی هر کشور تبدیل خواهد شد. از طرفی مقایسه بین گردشگران داخلی و خارجی در این صنعت بیانگر اهمیت آن در توسعه اقتصاد داخلی کشورها است، به گونه‌ای که بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، نسبت گردشگران داخلی به خارجی، ۱۰ به ۱ است.

آثار مستقیم حاصل از صنعت گردشگری و اختصاص ۶ درصد از GDP جهانی به این صنعت، نمایانگر تخصیص یک شغل از هر ۱۵ شغل به این بخش است و در صورتی که آثار غیر مستقیم مدنظر قرار گیرد، حدود ۱۰ درصد از GDP جهانی و اختصاص یک شغل از هر ۹ شغل در سطح دنیا، به این صنعت مربوط می‌شود.

همچنین مجمع جهانی اقتصاد، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی، صنعت گردشگری را از اثرگذارترین شیوه‌های مبارزه با فقر و رکن اصلی توسعه پایدار برای توسعه اقتصادی و اجتماعی به جوامع معرفی کرده‌اند. مراجع و سازمان‌های اقتصادی برای 10 سال آتی نرخ رشد بین 4 تا 5 درصد را برای این صنعت پیش‌بینی کرده‌اند که این میزان 0.5 تا 1.5 درصد بیش از نرخ رشد متوسط اقتصاد جهانی است. با این اوصاف صنعت متنوع گردشگری به عنوان یکی از منابع اصلی اشتغال‌زایی، درآمد، شکوفایی اقتصادی و توسعه زیرساخت‌های بسیاری از کشورهای جهان بشمار می‌آید. از این‌رو بیشتر کشورها امروزه در رقابتی تنگاتنگ در بهره‌گیری از مزایای حاصل از توسعه این صنعت هستند.

ازسوی دیگر یکی از موارد اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند، عدم اتکا و وابستگی به نفت است که توجه ویژه به صنعت گردشگری می‌تواند شعار اقتصاد بدون نفت را ممکن سازد، لذا با توجه به آن‌که گردشگری یکی از مطمئن‌ترین و ارزان‌ترین منابع کسب درآمد ارزی است، بی‌تردید گسترش این صنعت در ایران می‌تواند به راحتی جای درآمدهای نفتی را پر کند.

این صنعت نه تنها در پیشبرد اقتصاد ملی و درآمدهای ارزی نقش دارد، بلکه صنعتی پاکیزه و فاقد آلودگی است و در عین حال اشتغالزایی بالایی دارد. امروزه مشاهده می‌کنیم که کشورهای صنعتی و پیشرفته تمام نیروی خود را برای جذب گردشگر به کار می‌برند که این مورد بیانگر جایگاه این صنعت در اقتصاد است، به طوری که بسیاری از سیاستگذاران، توسعه گردشگری را به دلیل کاربر بودن این صنعت، سیاست مطلوبی برای کاهش بیکاری در مناطقی روستایی و کمتر توسعه یافته که در سایر بخش‌ها فرصت‌های اندکی دارند می‌دانند.

این صنعت می‌تواند به طور قابل توجهی سبب توسعه مناطق روستایی و خصوصا نقاط دور افتاده‌ای شود که بیشتر مردم فقیر جهان را در خود جای داده است.

با توجه به اهمیت روز افزون این صنعت، اختصاص یکروز تحت عنوان روز گردشگری توانسته فرصتی برای جلب توجه بیشتربه سوی این بخش عظیم صنعتی و پتانسیل های نهفته آن فراهم آورد. این نام‌گذاری‌ها و گردهمایی‌هایی که در این راستا صورت می‌گیرد نشان از اهمیت موضوع دارد و بهانه‌ای است برای گردهم آمدن متخصصان، اندیشمندان، مسؤولان، سیاستگذران، برنامه‌ریزان و مجریان این حوزه و علاقمندان به توسعه گردشگری.

براین اساس نظر به اهمیت موضوعات مرتبط و با اهمیت با مقوله صنعت گردشگری در عرصه‌های بین‌المللی و لزوم توجه کشورها و اعضای وابسته به سازمان جهانی جهانگردی با هدف فرهنگ‌سازی و فراهم آوردن بسترهای لازم در کشورهای مختلف جهان هر ساله در روز 27 سپتامبر روز جهانی جهانگردی، شعاری متناسب با موضوعات پیش‌روی وچشم‌اندازی برای آینده فعالیت‌های گردشگری با نگاه همراهی و همکاری دولت‌ها و جوامع میزبان و محلی در برنامه‌های توسعه گردشگری تبیین واعلام می‌شود.

انتظار می‌رود روز جهانی جهانگردی در کشور عزیزمان ایران موجبات همدلی، همراهی و همکاری بیشتر میان سازمان‌ها، بخش‌های دولتی و خصوصی فعال در عرصه گردشگری شود و با آسیب‌شناسی عملکرد و برنامه‌های حوزه‌های مختلف، بسترهای لازم برای توسعه گردشگری خارجی و داخلی فراهم آید.

با توجه به سیاست‌های کلی برنامه پنج ساله ششم ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در تاریخ 9/ 4/ 1394، توجه به بند 50 (توسعه پایدارصنعت ایرانگردی به گونه‌ای که ایرانگردهای خارجی تا پایان برنامه ششم حداقل به پنج برابر افزایش یابد.) به عنوان نقشه راه وچشم‌انداز افق آینده توسعه صنعت ایرانگردی و گردشگری لازم وضروری است.

تهیه و تدوین طرح جامع گردشگری جمهوری اسلامی ایران از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همکاری دانشگاه‌ها و متخصصین این حوزه و همچنین بهره‌مندی از تجربه‌های موفق کشورهای پیشرو و توسعه یافته در عرصه گردشگری و تعامل با سازمان جهانی جهانگردی (unwto) و کمک‌های فنی و اعتباری، علمی و آموزشی این سازمان در انجام طرح جامع (علاوه بر تهیه، تدوین و مطالعه) در برنامه‌ریزی، اجرا و نهایتا نظارت بر حسن اجرای آن می‌تواند جمهوری اسلامی ایران را به اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری و نیز برنامه ششم توسعه سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به جایگاه مناسب و شایسته برساند.

امید آن‌که با عنایت به موارد مطرح شده، بتوان بیش از پیش از توانمندی‌ها و جاذبه‌های بی‌نظیر، آشکار و پنهان و ارزشمند گردشگری بهره گرفته و در مسیر رشد و توسعه همه جانبه جای جای مناطق ایران عزیز همت گماریم.»