صنایع دستی، هنر صنعتی است که سابقه‌ای چندهزار ساله در ایران دارد. شاید بتوان تاریخ صنایع دستی را همتراز با تاریخ بشریت دانست. زنان و مردان ایرانی از دیربازصنعت را در خدمت هنر خود گرفته و با خلق آثاری بی‌نظیر، نام و آوازه ایران و ایرانی را در حوزه صنایع دستی در جهان به نیکی و پیشتازی ثبت کرده‌اند. صنایع دستی ایران هماره نقش بی‌نظیری در انتقال پیام‌های فرهنگی کشورمان به جهان داشته است.
۲۰ خرداد ماه هر سال به عنوان روز جهانی صنایع دستی گرامی داشته می شود و برای این روز مراسم و همایش های متعددی در کشور برگزار می شود. اما متاسفانه آنچه آمار و ارقام نشان می دهد هر سال حوزه صنایع دستی در کشور ضعیف تر می شود و در خوش بینانه ترین حالت صنایع دستی در کشورما در حال درجا زدن است. هر روز اخبار تعطیلی کارگاه های تولید صنایع دستی منتشر می شود، اما در بین سایر اخبار پرطرفدار گم شده و نادیده گرفته می شود. اما براستی چرا در دهه اخیر روزبه روز صنایع دستی ایران که می تواند نقش تعیین کننده ای در در آمدهای غیرنفتی کشور داشته باشد و صادرات آن با رونق باشد رو به افول رفته و نادیده گرفته می شود.
در دهه اخیر درهای باز کشور ما به روی صنایع دستی کشورهای دیگر بخصوص کشور چین سبب شد به هنر ـ صنعت ضربه سنگین وارد شود. کافی است دوری در فروشگاه های صنایع دستی درسرتاسر کشور بزنیم تا عمق فاجعه وارداتی قانونی و غیرقانونی را بیشتر درک کنیم. در سفری که به میبد یکی از مراکز اصلی تولید صنایع سفالی داشتیم، متاسفانه در فروشگاه های متعددی شاهد ارائه سفال های بی کیفیت چینی بودیم.
در بازار میدان نقش جهان نیز قلمکاری های متعددی از کشورهای ترکیه و چین دیده می شود. در دیگر نقاط کشور نیز متاسفانه همین وضعیت را می توان شاهد بود. در برخی موارد حتی این اجناس تقلبی و وارداتی به جای آثار صنایع دستی ایرانی به گردشگران خارجی ارائه می شود که این کار علاوه بر این که به تولیدکنندگان صنایع دستی ایرانی آسیب مالی می زند، ضربه اصلی را به علت کیفیت پایین این آثار به اعتبار صنایع دستی ایرانی وارد می کند. نکته تاسف برانگیزتر این است که 95 درصد این واردات از طریق قاچاق است و بابت آنها هیچ گونه عوارض و مالیاتی به خزانه کشور وارد نمی شود.
اما راه حل چیست؟ گام اول مبارزه با واردات قاچاق و ایجاد مالیات و عوارض سنگین برای واردکنندگان قانونی صنایع دستی به داخل کشور است.از دستگاه های مسئول در این بخش انتظار می رود با توان بیشتر و توجه کافی به این موضوع بپردازند. دستگاه های مسئول به خصوص سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری به عنوان متولی اصلی صنایع دستی در کشور باید نظارت های خود را بر بازار بیشتر کنند و فروشندگان این کالاها را که به صورت قاچاق وارد کشور می شوند تحت تعقیب قضایی قرار دهند.
در گام بعدی باید با فرهنگ سازی مناسب مردم و گردشگران خارجی را به خرید صنایع دستی اصیل ایرانی تشویق کرد و اطلاعات لازم را درباره شناخت جنس تقلبی از اصل به آنها داد. باید در این زمینه فرهنگ سازی کرد که خرید صنایع دستی ایران و حتی صادرات آن یعنی حمایت از تولید ملی.
مجتبی حسینخانی / رئیس شورای سیاستگذاری کمپین «آری به تولید ملی»