ایران هنوز از سیستم آماری منسجمی در بخش گردشگری برخوردار نیست، سیستمی که در قالب آن تمام اطلاعات مورد نیاز با دقتی بالا در دسترس باشد و به همین دلیل است که هرسال شاهد انتشار آمارهایی در ایام مختلف از جمله تعطیلات نوروزی هستیم که گاه غیرقابل باور و در مواردی حتی متناقض است.
توسعه گردشگری یکی از راهکارهای مهم در مسیر ایجاد درآمد برای کشوری با ظرفیتها و جذابیتهای ایران به شمار میرود، اما در سالهای اخیر و با وجود آنکه در شعار همه مسئولان و دستگاهها به این مهم توجه داشته و دارند، اما در عمل شاهد ایجاد زیرساختهای لازم نبودهایم. یکی از مهمترین زیرساختها در هر زمینه، وجود بانک اطلاعاتی و مسیری سیستماتیک برای تهیه آمار و اطلاعاتی مستند و مستدل بهعنوان بستر اصلی برنامهریزیهای مدیریتی است.
استان فارس نیز بهعنوان یکی از گردشگرپذیرترین استانهای ایران، از نبود سیستم جامع ثبت و نشر دادههای آماری رنج میبرد، سیستمی یکپارچه که تمام دادههای آماری دستگاههای مختلف را که ارتباطی با سفر دارد در خود جای داده و از یک کانال مشخص اطلاعرسانی کند.
همین موضوع سبب شده است که طی روزهای گذشته شاهد انتشار آمارهای ضد و نقیض و مختلفی از سوی دستگاهها، افراد و کانالهای متفاوت بودهایم، آماری که یکی از افزایش تعداد سفر و دیگری از کاهش تعداد مسافر، یکی از افزایش شمار حوادث و دیگری از کاهش شمار تصادفات خبر میدهد. معضل آمار و اطلاعرسانی آماری، اکنون در تمام بخشها و دستگاهها بهعنوان یک معضل مهم، نمودی بارز پیدا کرده است.
با نگاهی اجمالی به آمارهای درج شده از سوی رسانههای مختلف طی روزهای گذشته، بهخوبی میتوان دریافت که اعداد چه تفاوتهایی با هم دارد، اعدادی که هر کدام باید در برنامهریزیها و سرمایهگذاریها روشنکننده مسیر مدیریتی باشد.
حسن سیادتان، رئیس جامعه هتلداران فارس در گفتوگو با خبرنگار ایسنا از کاهش 15 تا 20 درصدی میهمانان نوروزی در شیراز و استان فارس نسبت به سالهای 92 و 93 خبر داد و علت این امر را تقارن شهادت بانوی بزرگ اسلام حضرت فاطمه (س) با ایام نوروز دانست.
وی معتقد است، بارندگیهای ابتدای نوروز 94 در استان فارس و شهر شیراز دلیل دیگری بر کاهش سفرهای نوروزی شد که اگر میشد مسافرتها را به چهر فصل سال تقسیم کرد میتوان سرویس دهی بهتری به همه مسافران داد.
سیادتان با بیان اینکه واحدهای اقامتی فارس و شهر شیراز همه تلاش خود را جهت رضایتمندی مسفران نوروزی انجام داهد بودند، گفت: 50 هتل و 13 هتل آپارتمان جهت پذیرایی از میهمانان نوروزی آماده شده بود. چهار هتل به دلیل بازسازی در استان تعطیل شده بودند که پس از مرمت به مجموعه هتلهای فارس اضافه خواهند شد و یک هتل نیز در شیراز آماده بهرهبرداری است.
سیادتان به افزایش 5 درصدی تعداد هتل و هتل آپارتمانهای استان در سال 93، اشاره و اظهار کرد: با افزایش اماکن اقامتی نزدیک به 143 اتاق و 334 تخت به مجموعه هتلداری استان اضافه شد و میزان اشتغالزایی افراد شاغل در حوزه واحدهای اقامتی استان به 3500 نفر رسید.
وی، آمار اسکان مسافران در اماکن خصصی زیر نظر جامعه هتلداران استان از 28 اسفند 93 تا 14 فروردین جاری را 198 هزار نفر اعلام کرد و در این خصوص گفت: در مدت فوقالذکر 210 هزار نفر در خانههای مسافر که مجری آن جامعه هتلداران و اتحادیه مهمانپذیران بود، اسکان داده شدند.
مصیب امیری، مدیرکل میراث فرهنگی فارس نیز معتقد است، بارندگیهای ابتدای سال موجب شد تا میزان مسافرت نسبت به سال گذشته کمتر شود و به طور متوسط 80 درصد از هتلها در ایام نوروز تکمیل شدند.
وی خاطرنشان کرد: امسال 10 درصد به ظرفیت اقامت استان اضافه شد و به 550 هزار نفر شب رسید در حالی که در مدت مشابه سال قبل 500 هزار نفر شب بود. از 28 اسفند 93 تا 14 فروردین سه میلیون و 934 هزار و 232 نفر در استان، اقامت و اسکان یافتند. همچنین تعداد بازدیدکنندگان از اماکن تاریخی، فرهنگی استان در سال 92 ، 2 میلیون و 127 هزار و 718 نفر بوده که این آمار در سال 93 با کاهش یک درصدی به 2 میلیون و 92 هزار و 381 نفر رسید.
این در حالی است که ابراهیم شعرا، رئیس کمیسیون سرمایهگذاری شورای اسلامی شهر شیراز در نطق قبل از دستور جلسه علنی شورا، دوشنبه 17 فروردین، از رشد 10 درصدی آمار اسکان گردشگران در شیراز خبر داده و گفته است: بالغ بر 1.5 میلیون نفر مسافران نوروزی در مدارس اسکان داده شده بودند که از این حیث رتبه اول استانها را به خود اختصاص دادیم.
وی با بیان اینکه قریب به 85 درصد از ظرفیت مراکز اقامتی شهر شیراز در ایام نوروز تکمیل شد، این مهم را نشاندهنده استقبال بیشتر مسافران از مدارس و مراکز اقامتی شهرداری با توجه به هزینه پایین آنها دانست و گفت: بازدید 2 میلیون و 90 هزار نفر از جاذبههای تاریخی در نوروز امسال قابل توجه بوده و نوید خوبی برای برنامهریزیهای آینده میدهد.
حمیدرضا آذری، مدیر کل آموزش و پرورش استان فارس نیز پیش از این از کاهش 3 درصدی در آمار اسکان میهمانان نوروزی در سالجاری خبر داده و گفته بود: با وجود کاهش سه درصدی در اسکان مهمانان نوروزی در مدارس استان، برای سومین سال پیاپی رتبه نخست کشور به استان فارس رسید. امسال بیش از 702 هزار نفر در قالب 114 هزار و 400 خانواده و در مجموع یک میلیون و 755هزار و بیست و پنج نفر روز در مدارس و اماکن متعلق به آموزش وپرورش فارس پذیرش شدند.
آذری با بیان اینکه در نوروز 93 یک میلیون و 815 هزار نفر توسط آموزش و پرورش فارس اسکان داده شده بودند، کاهش 3 درصدی در آمار اسکان مسافران را یادآور شده و گفته بود: همزمانی ایام فاطمیه(س) با عید نوروز، بارندگیها و شرایط جوی را میتوان از علتهای کاهش این آمار دانست.
البته این مقام مسئول، کاهش آمار اسکان مسافران در اماکن تحت مدیریت آموزش و پرورش فارس را دلیلی برای کاهش تعداد کل گردشگران سفر کرده به استان فارس ندانسته است.
در کنار این آمارها، آمار حوادث جادهای و تلفات و مصدومیتها هم در جایگاه خود قابل بحث و بررسی است و مهمتر اینکه مشخص نمیشود آیا میزان تصادفات در تعطیلات امسال کاهش داشته یا افزایش.
در آمارهای ارائه شده از تعداد فوتشدگان، اعداد متفاوتی وجود دارد، البته تاکنون جز در سطح برخی شهرستانهای استان فارس، پلیس آمار کلانی در خصوص حوادث جادهای ارائه نداده است و این را میتوان یکی از نقاط ضعف نیروی انتظامی در سال اخیر دانست.
طی تعطیلات امسال، کمتر خبری از سوی نهاد انتظامی و پلیس راهور در خصوص حوادث، علت وقوع و نقاط حادثهخیز منتشر شد اما اورژانس فارس روزهای پر خبری داشت، اگرچه آمارها و اطلاعات ارائه شده در اخبار این سازمان هم گاه تناقضهایی در خود داشت مثل آمار کشته شدگان حادثه آتشسوزی در کامیون در محور نورآباد.
امسال هنوز آمار دقیق و کاملی از سوی مقامهای رسمی و به شکل مستقیم، اطلاعرسانی نشده است، تنها آمار ارائه شده از سوی راه و شهرسازی بوده که به نقل از مدیرکل این اداره و توسط روابط عمومی اطلاعرسانی شده است و بر اساس آن، آمار حوادث ترافیکی در تعطیلات سال 94 بالغ بر 15 درصد کاهش داشته است. اگرچه در این خبر مشخص نشده که این کاهش دقیقا در مقایسه با چه زمان و مکانی بوده است و رشد 320 درصدی عنوان شده از سوی هوشنگ عشایری مربوط به چه بازه زمانی است؟
نبود سیستم یکپارچه اطلاعرسانی همچنان مشکلساز است، سیستمی که 2 سال قبل اعلام شد نرمافزار آن طراحی شده و از این پس تمام آمار و اطلاعات حوادث از طریق آن، جمعآوری، دستهبندی و اطلاعرسانی میشود، اما این مهم هنوز عملیاتی نشده است.
اگرچه هر سال رئیس مرکز تحقیقات سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز، آمارهایی را در خصوص میزان حوادث ترافیکی ارائه میدهد و شاید این آمار را بتوان قابل استنادترین آمار موجود در میان اعداد متعدد ارائه شده از سوی دستگاههای مختلف دانست، اما دکتر کامران باقریلنکرانی و همکارانش، در ایام نوروز و پس از آن در خصوص اطلاعات آماری مورد لزوم، اطلاعرسانی لازم را انجام ندادهاند.