لازم است با تکیه بر آثار خوروین چشم انداز فرهنگی فلات قاره ایران مجدداً ترسیم شود

به گزارش خبرنگار مهر، مهرداد ملک‌زاده با بیان اهمیت پژوهشی اشیاء تاریخی خوروین که دولت موفق به استرداد آنها از کشور بلژیک شد، اظهار کرد: اشیایی که چند روزی است در تالار نمایش موزه ایران باستان در معرض دید عموم قرار گرفته، نمونه‌هایی است که در اصطلاح باستان شناسی ما به آنها سفالینه‌ها و مواد فرهنگی عصر آهن می‌گوییم و از حیث آنکه نمایانگر یک دوره بزرگ فرهنگی در مرکز فلات ایران است اهمیت باستان شناختی بسیاری دارد.

وی تصریح کرد: موضوع مهاجرت ایرانی ها – آریایی ها – به فلات ایران با انگاره ها و اندیشه های آن دوره باستانی توسط آثار سفال خاکستری در سه هزار سال قبل مورد تعمیق و توجه جدی پژوهشگران، مورخان، زبان شناسان و باستان شناسان است.

این عضو پژوهشکده باستان شناسی یادآور شده: عجین شدن فرهنگ و تمدن کهن ایرانیان با دستاوردی به نام سفال خاکستری، موافقان و مخالفانی دارد و از همین موضع کاوش و تحقیق بر روی محوطه های عصر آهن در لبه غربی فلات غرب ایران، مرکزیت و نواحی شرقی اهمیت دارد چرا که می تواند به باستان شناس کمک کند تا بازسازی های ذهنی و جغرافیایی در تمدن آن دوره تاریخی انجام دهد.

واکاوی در فلات ایران با پژوهش در خوروین

ملک زاده افزود: تحقیق بر این محوطه ها زمینه شناخت این مهم است که آیا مردمانی با فرهنگ، قومیت و زبانی جدید در حدود ۱۵۰۰ قبل از میلاد به فلات ایران وارد شده اند یا خیر؟ و اگر این اتفاق افتاده این مهم در مفاد باستان شناسی نمود داشته یا خیر و از این جهت ما به سفالینه ها، علاقه مندی بسیاری نشان می دهیم.

وی از انجام کاوش و پژوهش های گسترده در حوزه شناخت عصر آهن خبر داد و گفت: تاکنون در دشت تهران، کوهپایه های البرز، محوطه های قیطریه و خوروین از حدود ۶۰ سال قبل، کاوش هایی علمی و رسمی انجام شده است.

عضو پژوهشکده باستان شناسی خاطرنشان کرد: در میان این کاوش ها، قیطریه اقبال بلندتری داشت. کاوش های رسمی و علمی از ناحیه مرکز باستان شناسی ایران به سرپرستی زنده یاد سیف الله کامبخش‌فر در آن منطقه انجام شد و مواد فرهنگی گورستان عصر آهن به تمامی کاویده شده و در موزه ایران باستان جای گرفت.

ملک زاده همچنین به وجود مطالعات و پژوهش های صورت گرفته از کاوش های قیطریه به عنوان مدارک علمی در حوزه باستان شناسی یاد کرد و افزود: مقالات و کتاب هایی در این حوزه منتشر و به چاپ رسید در حالی که خوروین از چنین اقبالی چون قیطریه برخوردار نبود که به دلیل آغاز عملیات درختکاری و کشاورزی با ایجاد باغات، محلی ها به گورهای باستانی دست یافته بودند.

۸۰ درصد آثار خورین در حفاری غیر مجاز کشف شد

وی انجام حفاری های غیرمجاز در منطقه خوروین را موجب عرضه آثار تاریخی آن منطقه در بازار عتیقه جات تهران عنوان کرد و گفت: در آن زمان اداره کل باستان شناسی هیئتی را به سرپرستی زنده یادان علی حاکمی و محمود راد به خوروین فرستاد که منتج به ساماندهی منطقه و کشف اشیایی شد.

عضو پژوهشکده باستان شناسی گفت: گزارش بررسی های باستانی از منطقه خوروین در آن زمان موجب شد تا بخشی از آثار تاریخی را به موزه ایران باستان منتقل کنند اما بیش از ۸۰ درصد آثار تاریخی آنجا قبل از انجام چنین کاوش علمی طی حفاری های غیرمجاز توسط افراد محلی و سودجو خارج شده بود.

ملک زاده تأکید کرد: مجموعه اشیاء تاریخی خوروین پراکنده و گسترده در مکان های مختلف شد اما بخش بزرگ آن را شخصی به نام ملکی خریداری و از کشور خارج کرد.

وی به اقدام مهم استرداد اشیاء تاریخی خوروین توسط دولت صحه گذاشت و عنوان کرد: این اقدام با تلاش بسیار و مستمر در مدت زمانی طولانی با تهیه لوایح قانونی در ارائه به دادگاه کشور دیگری که آثار تاریخی در آن مکان وجود داشت؛ منتج به اخد رأی استرداد آثار تاریخی خوروین شد و شایسته  تقدیر است.

موفقیت دولت در استرداد خورین ثبت تاریخی می شود

عضو پژوهشکده باستان شناسی، موفقیت دولت در مسترد کردن آثار تاریخی را اقدامی بی نظیر دانست و گفت: برای نخستین بار چنین موفقیتی حاصل شده که یک پیروزی بزرگ فرهنگی در حوزه باستان شناسی و مجموعه میراث فرهنگی و همچنین موفقیت چشم گیری در عرصه سیاست خارجی فرهنگی ایران است.

ملک زاده اظهار کرد: من به عنوان یک باستان شناس خیلی خوشحالم که این اتفاق افتاده و این حرکت بزرگ در تاریخ باستان شناسی ایران ثبت خواهد شد اما این موفقیت به تنهایی کافی نیست و هم اکنون که این آثار ارزشمند در محل اصلی خود یعنی موزه ایران باستان قرار گرفته اند، سزاوار است معرفی شایسته ای توأم با پژوهش از مجموعه صورت گیرد و به دست فراموشی سپرده نشود.

وی متذکر شد: باید اقدامی صورت گیرد تا مجموعه آثار فرهنگی باستانی خوروین دچار غبار فراموشی که بر برخی از آثار تاریخی نشسته، نشود و با معرفی دوباره آن ضمن نگارش مقالات و برگزاری نشست هایی با همین محوریت اشیاء خوروین بار دیگر چشم انداز تطور فرهنگی فلات ایران در عصر آهن ترسیم شود.

عضو پژوهشکده باستان شناسی با طرح این موضوع که خوروین در ادبیات باستان شناسی ایران، محلی ناشناخته نبوده و نیست، تصریح کرد: این مجموعه آثار باستانی ارزش بسیاری دارد تا جدا از توجهات فرهنگی و سیاسی از بُعد علمی و پژوهشی مورد تعمّق قرار گیرد که با بازگشت این آثار به نوعی پژوهشگران با خوروین دیگری رو به رو شدند که در پرتو شناخت بهتر می توان فرهنگی که خوروین را ایجاد کرده بهتر بشناسیم.