از تغییر دولت و سیاست‌های کشور می‌توان به عنوان چراغ سبزی برای ورود گردشگران خارجی به کشور یاد کرد، زیرا به گفته مسئولان سازمان گردشگری از ابتدای امسال تا نیمه اول خرداد سال گذشته ورود گردشگران خارجی به ایران 215 درصد افزایش داشته است.
براساس آمارهای منتشر شده، تعداد گردشگران خارجی در کشورمان بیشتر شده به نظر شما که از نزدیک با گردشگران سر وکار دارید، این آمار چقدر رشد داشته است؟
با روی کار آمدن دولت جدید، تقاضای ورود گردشگر به ایران افزایش یافته و می توان گفت تعداد آنها دو برابر شده است.
بجز تغییر دولت به نظر شما دلیل دیگری برای افزایش تعداد گردشگران وجود دارد؟
گردشگری در ایران فراز و نشیب های زیادی داشته برای نمونه گفت وگوی تمدن ها که مطرح شد، روی ورود گردشگر به کشور تاثیر داشت. به نظرم عامل دیگری وجود ندارد، فقط تغییر سیاست ها عامل افزایش گردشگران بوده، زیرا اتفاق دیگری در کشور نیفتاده است.
با توجه به زیرساخت های ضعیف گردشگری در کشور، به نظر شما چگونه باید صنعت گردشگری را مدیریت کرد؟
با توجه به ظرفیت ها و امکانات موجود در کشور من مخالف افزایش تعداد گردشگران هستم و معتقدم امروز به جای بازاریابی کردن باید به بازار داری اهمیت بدهیم. باید بتوانیم پاسخگوی بازار کنونی باشیم. اگر تعداد توریست یعنی آن دست از گردشگران که به معنای واقعی ارز آور هستند با اوضاع کنونی بیشتر شود، ما به بن بست خواهیم خورد.
تاکنون برای کشوری این اتفاق افتاده است؟
برای نمونه وقتی خانم آن سانگ سوچی در برمه آزاد شد و سیاست های این کشور تغییر کرد، سیل گردشگران اروپایی روانه این کشور شد، اما سیل توریست زیرساخت های ضعیف گردشگری برمه را خراب کرد. در واقع نظم کشور را به هم ریخت و پس از آن برمه نتوانست خدمات مناسبی به گردشگران ارائه کند. به این شکل در دنیای گردشگری شایع شد، میانمار محل مناسبی برای گردشگری نیست و در ادامه این کشور به نوعی تحریم توریستی شد و گردشگران به یکدیگر هشدار دادند به این منطقه سفر نکنند. نکته اینجاست که اگر گردشگران کشور ما نیز افزایش یابند، خطری مانند برمه برای ایران تکرار خواهد شد.
برای حفظ گردشگرانی که به کشور می آیند، چه باید کرد؟
بایدزیر ساخت های گردشگری را در کشور فراهم کرد، زیرساخت ها به منابع مالی نیاز دارد. منابع مالی می تواند پول بخش دولتی یا خصوصی باشد. افزون براین منابع انسانی کارآمد نیز مهم است. برای نمونه باید مدیران بدانند کجا کمبود هتل داریم که هتل بسازیم.
چند ماه گذشته که اوج کار شما بود، آیا کمبود هتل مشکل اصلی بود یا مساله دیگری نیز وجود داشت؟
در آن مدت هیچ توریستی بدون هتل نماند، اما باید بگویم گروه هایی از گردشگران به کشورمان آمدند که به آنها وعده راهنمای گردشگری داده شده بود، اما بی راهنما ماندند. در واقع اکنون مساله حاد گردشگری کشور، راهنماهای گردشگری هستند. البته گروه هایی نیز بودند که راهنماهای کار نابلد داشتند و این کمبود، سبب نارضایتی گروه شد.
مشکل نبود راهنمای کار بلد کجاست؟
مسئولان می گویند پول نداریم، سازمان میراث فرهنگی باید هزینه کند، اما راحت می گوید پول نداریم. باید دوره ویژه برای راهنماها گذاشت که به اعتبار نیاز دارد. در ایران با این که راهنما مهم ترین نقش را در صنعت گردشگری دارد، اما دست اندرکاران صنعت گردشگری نقش راهنما و مشکلات آنها را نمی دانند و متاسفانه به راهنما بها داده نمی شود.
این مشکل را چگونه می توان برطرف کرد؟
راهنماهای زیادی مجوز فعالیت گرفته اند، اما بی تجربه هستند یعنی تاکنون به شکل عملی گردشگران را راهنمایی نکرده اند. این افراد باید چند روز به مسافرت بروند، اما هزینه هایی مانند اجاره هتل مانع آنهاست.
بیشتر گردشگران از چه کشورهایی به ایران می آیند؟
اکنون بحث گردشگران چینی در دنیا مطرح است، زیرا پولدار شده اند و مانند اجناسی که تولید می کنند، به کشورهای مختلف سرازیر می شوند، اما به صورت کلی آلمان به نسبت جمعیت بیشترین توریست را در دنیا دارد. بهتر است بگویم آلمانی زبان ها که شامل اتریش نیز می شود؛ البته سال گذشته گردشگران ایتالیایی نیز در حد آلمانی ها بودند.
چه شهرهایی در کشورمان برای آنها جذاب است؟
دو شهر ایران به شکل مطلق در دستور کار گردشگران خارجی است و بدون این دو شهر گردشگری در ایران برای آنها معنی ندارد؛ اصفهان و شیراز این دو شهر هستند، شیراز به دلیل تخت جمشید و اصفهان به سبب مجموعه آثاری که دارد.
دلیل استقبال آنها ازاین دو شهر چیست؟ زیرا ما شهرهای دیگری نیز داریم که می تواند برای گردشگران جذاب باشد.
گردشگر خارجی ده تا 15 روز زمان برای سفر به ایران دارد، اگر بخواهد همه جا را ببیند، به چند سال زمان نیاز دارد.
بنابراین تعداد گردشگرانی که چند بار به کشورمان سفر کرده اند باید زیاد باشد؟
تعداد چنین گردشگری خیلی کم است، چون گردشگران افراد عادی و بازنشسته هستند که وقت و پول دارند، چون سن آنها بالاست، سفر دوباره آنها به کشورمان خیلی کم اتفاق می افتد. زیرا آنها دوست دارند دیگر کشورها را نیز ببینند، بنابراین ترجیح می دهند به جای برگشت به ایران به کشور دیگری سفر کنند.
در این مدت چقدر هزینه می کنند؟
پاسخ به این پرسش سخت است، امابه شکل غیر رسمی می توان گفت هر گردشگر دست کم سه میلیون تومان در کشور به شکل غیر متمرکز خرج می کند.
برای گردشگران خارجی چه چیزی در اولویت قرار دارد، هتل های پنج ستاره یا ارزان بودن سفر؟
آنها فقط به تمیز بودن هتل، وسیله نقلیه، رستوران و مکان های دیگر اهمیت می دهند. در واقع برای آنها هتل پنج ستاره مهم نیست، اما ناگفته نماند برخی نیز هستند که حتی به هتل چهار ستاره نیز قانع نمی شوند.
بازدید از آثار باستانی، طبیعت گردی یا دانستن درباره فرهنگ کشورمان کدامیک برای گردشگران مهم تر است؟
هدف آنها از سفر به ایران دانستن درباره تاریخ، تمدن، طبیعت و آداب و سنن مردم است.
در سفرهای بین شهری که با اتوبوس انجام می شود، گردشگران با چه محدودیت هایی روبه رو هستند؟
آنها از جاده و اتوبوس شکایتی نمی کنند مشکل آنها نامناسب بودن سرویس های بهداشتی است.
اما با توجه به این که گردشگران خارجی فقط به دو شهر کشور سفر می کنند، برطرف کردن این مشکل نباید کار هزینه بر و سختی باشد؟
باید بگویم زمان شاه عباس صفوی هزار کاروانسرا ساخته شد، اما باید پرسید چرا مسئولان اکنون نمی توانند سرویس بهداشتی مناسب بسازند تا گردشگران خارجی و داخلی از آن استفاده کنند.
مهدی آیینی / گروه جامعه