جامعهشناس و تاریخنگار ایرانی از تخریب یک مسجد سلجوقی در قزوین انتقاد کرد و گفت: مسجد حیدریه دارای کتیبه های سلجوقی و آثاری باقی مانده از دوران صفوی است که به بهانه تعریض خیابان در حال تخریب است.
به گزارش خبرنگار مهر، ناصر تکمیل همایون در مراسم رونمایی از کتاب «اودلاجان» که روز گذشته در اولین بانک ایران واقع در تیمچه اکبریه تهران برگزار شد، گفت: ناراحتی عمیقی دارم از اینکه مسجد حیدریه با کتیبههای سلجوقی اش باقی مانده هایی از دوره صفویه را می خواهند به بهانه تعریض خیابان تخریب کنند.
وی ادامه داد: این تخریب بزرگترین جنایت در حق میراث فرهنگی ایران است. شهرداری قزوین اصرار د ارد که با تفسیر ماده 5 این مسجد را تخریب کند. اداره کل میراث فرهنگی نیز دلایل خود را آورده است. با این خیابان بندی ها مسجد بلاغی و حمام سیستان نیز از بین میرود و مقبره حمدالله مستوفی نیز آسیب می بیند آن هم فقط برای شکل گیری یک خیابان.
تکمیل همایون گفت: ممکن است در روزهای آینده مردم قزوین واکنش نامناسبی را پیرو این تخریب ها نشان دهند.
مسجد حيدريه، قزوين درگذر بلاغى و جزء محلهٔ پنبهريسه است. اين همان مسجدى است که حمداللّه مستوفى و امام رافعى آن را به نام «جامع اصحاب ابوحنيفه» معرفى کردهاند.
اين مسجد در زمان صفويه هم داير و آباد بوده، ولى به تدريج خراب شده است. گچبرىهاى اين مسجد با زيبايى و فريبندگى خاص خود، مهارت و استادى و هنرمندى استادان آن زمان را نشان مىدهند. اين بنا به تمامى از آجرهاى تراش خورده ساخته شده و درز آجرهاى آن به شکل زيبايى با گچ بندکشى شده است. ميان گچبرىها و آجرکارىهاى اين مسجد، تناسب و هماهنگى وجود دارد.
اين مسجد يکى از نمونههاى کامل چهارتاقى به ابعاد ۱۰/۳۰ متر بوده است که با کمى تغيير به شکل کنونى درآمده است. محراب آن از لحاظ طرح و نوع کار، از بهترين نمونههاى هنر محرابسازى و يکى از باشکوهترين محرابهاى دورهٔ سلجوقى به شمار مىرود. در درون محراب، سورههايى از قرآن کريم با گچ در زمينهٔ آبى نوشته و تکرار شده است. زمينهٔ محراب و کتيبههاى آن به رنگ آبى است.
کتيبههاى کوفى موجود از شکاهکارهاى هنر خطاطى با گچ است. در اطراف محراب – در ميان نوارهاى موازى حاشيه آن – شش کتيبه به خط نسخ و خط کوفى جاى گرفته است. کتيبههاى کوفى آن به شکل کوفى گلدار، کوفى گل و برگدار و کوفى پيچيده، از نظر فرم و حالت، جلوهگر يک دنيا زيبايى هنرمندانهاند. از جمله تزئينات ديگر اين بنا، هشت طاقنماى گوشههاى آن است. گنبد بلند مسجد در گذشته فرو ريخته و به جاى آن، بر روى مسجد، سقف شيروانى زدهاند.