خانه های تاریخی و چوبی گمیشان متعلق به دوره قاجار با معماری روسی هستند که نم به داخل آنها نفوذ کرده و تاب مردم را در نگهداری آنها طاق کرده به نحوی که درصدد تغییر بافت تاریخی برآمده اند.
به گزارش خبرنگار مهر، دومین بافت تاریخی ارزشمند استان گلستان را می توان در گمیشان دید. خانه های چوبی که بیشتر آنها دو طبقه هستند و کارشناسان معتقدند از زمان قاجار با سبک معماری روسی باقی مانده است. این خانه های تاریخی در شهرستان گمیشان پراکنده است و باید خیابان های متعددی را طی کرد تا خانه های قدیمی آن را پیدا کرد. برخی از آنها که در تملک متمولان است، سه طبقه ساخته شده اند.
یکی از این خانه ها که اتفاقا بسیار زیبا ساخته شده و هر گردشگری دلش میخواهد از آن عکس بیاندازد، متعلق به یکی از همین ثروتمندان است که با وجود اینکه اهالی و گردشگران دوست دارند معماری داخل خانه اش را ببینند، اما اجازه نمی دهد حتی کسی از خانه اش عکس بیندازد.
مردم گمیشان مانند مردم شهرستان های دیگر استان گلستان مهمان نواز هستند، آنقدر که وقتی متوجه شوند گردشگری به شهرشان آمده حتما بدون اینکه از او بپرسند نشانی خانه های قدیمی و جاذبه های این شهر را می دهند آنها جز سه پارک کوچک، جایی برای تفریح ندارند. این شهرستان سینما هم ندارد مکان تفریحی برای این شهرستان همان ساحل ماهیگیران است و بس!
بسیاری از جوانان اگر اهل کار و کمک به پدر و مادرشان باشند، سر زمین های پنبه، گندم و جو می روند و یا چوپانی می کنند. عمده فعالیت مردم این جا ماهیگیری است اگر دریا اجازه بدهد!
بافت تاریخی گمیشان با ساخت خانه های جدید از بین می رود
زنان کمتر صنایع دستی دارند. خانه های چوبی این جا به خانه های سیمانی تبدیل می شود همین فرهنگ و تاریخ مردم را از آنها می گیرد. یکی از خانه هایی که باقی مانده تا شاید مردم را بیشتر با فرهنگشان آشتی بدهد. موزه ای است به نام موزه مردم شناسی.
مجسمه های موزه مردم شناسی
در این موزه که خانه گوکلانی متعلق به دوره پهلوی اول بوده و توسط«آنه بردی حاجی گوکلانی» در گمیشان در دو طبقه با آجر و ملات ماسه آهک بر روی سنگ لاشه ساخته شده است، تعدادی مجسمه قرار گرفته تا بازگو کننده صیادی، حصیربافی و … باشد. در کنار این مجسمه ها هیچ توضیحی اضافه نشده است در اصل نه گردشگران و نه مردم شهر با هیچ فرهنگی آشنا نمی شوند جز دیدن چند مجسمه و برپایی نمایشگاه و فروشگاه صنایع دستی در چادرهای ترکمنی که در حیاط این خانه برپا شده است.
هنوز هم می توان خانه های چوبی را در میان آپارتمان های گمیشان پیدا کرد
مردم شهر مهمان نواز هستند. حتما به گردشگران نشانی خانه های تاریخی را نشان می دهند. اما وقتی از تالاب گمیشان حرف می زنند با حسرت می گویند که دیگر چیزی باقی نمانده ارزش رفتن تا تالاب را ندارد. همه گردشگران از خانه های اینجا عکس می گیرند. اما همین مردم خانه های خود را تخریب می کنند و به جایش با سیمان و آجر خانه می سازند. یکی از آنها که در حال ساخت خانه جدیدش است می گوید: چوب خانه های قدیمی حداقل برای ۶۰ سال پیش است. دیگر نم کشیده و نمی توان در این خانه ها زندگی کرد. خطر دارد. میراث فرهنگی که نمی آید همه خانه ها را مرمت کند. اما خانه های سیمانی بهتر است. می شود در آن بدون ترس از باران و نم زندگی کرد.
خانه سعیدی نژاد یکی از خانه های درحال مرمت گمیشان است
آنها تصور می کنند همین که یکی دو خانه توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت شده، کافی است. آنها آدرس خانه سعیدی نژاد را می دهند.
کسی از اهالی نمی داند این خانه متعلق به چه دوره ای است اما می دانند که قدیمی است. تابلویی روی دیوارهای این خانه حک شده که سال ۴۴ را نشان می دهد. او می گوید که احتمالا سال ساخت این خانه بوده است.
سلیم ضیایی به خبرنگار مهر می گوید: اگر سازمان میراث فرهنگی نبود این خانه تخریب شده بود. آنها گفتند این خانه را با مشارکت شما مرمت می کنیم ما هم قبول کردیم. این خانه شماره دارد.
خانه هایی که داخل زمین فرورفته اند
این خانه به همراه دو خانه دیگر در شهر گمیشان در حال مرمت است. مردم گمیشان خانه های قدیمی خود را کمی بالاتر از سطح زمین ساخته اند تا از رطوبت در امان بمانند. اما بعد از گذشت چند سال برخی از این خانه ها تکان خورده و برخی دیگر داخل زمین فرورفته اند. اکنون نیز می توان تعداد معدودی از این خانه ها را دید که کج شده اند!