ارومیه – تکاب با داشتن یک مجموعه ثبت جهانی و ۱۵۵ اثر ثبت ملی یکی از شهرستان‌های کهن، باتمدن و تاریخی کشورمان است تمدنی که در دل خود اسرارناشناخته زیادی از گذشتگان به میراث دارد.
خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: سکینه اسمی- شهرستان تکاب با داشتن جاذبه‌ها و آثار تاریخی بی نظیر مثل مجموعه میراث جهانی تخت سلیمان، زندان سلیمان، تخت بلقیس، مسجد جامع، مسجد روستای اوغول بیگ، مقبره ایوب انصاری، پل ساروق، چمن متحرک بدرلو، قلعه سردار افشار، آبشار و آبگرم قینرجه، زندان برنجه، آب‌های گرم احمدآباد پاسخگوی سلیقه گردشگران علمی پژوهشی و عمومی از اقصی نقاط دنیا است.
تکاب با داشتن شرایط اقلیمی ییلاقی و آب و هوای معتدل کوهستان در فصول گرما با کوهستان‌های زیبا با آبشارها، باغ‌های میوه، چمن زارها، چشمه‌های آبگرم آثار تاریخی بی نظیر کلکسیونی از دیدنی‌های طبیعی تاریخ است.
مجموعه آثار باستانی تخت سلیمان با ۱۲ هکتار مساحت یکی از محوطه‌های تاریخی مهم کشورایران محسوب می‌شود در این منطقه نشانه‌ها و بقایای استقرار از هزاره اول ق. م تا قرن ۱۱ هجری قمری ملاحظه می‌شود.
در کنار اینکه تکاب آثار تاریخی و کهن زیادی از گذشتگان به میراث دارد وجود برخی از آثار از جمله کوه زندان، کوه زندان برنجه، کوه زندان نبی کندی و چمن شناور به عنوان پدیده و آثار تاریخی نادر از این شهرستان به عنوان سرزمین اسرارهای ناشناخته نیز ساخته که سالانه گردشگران داخلی و خارجی زیادی را فرامی خواند.
این آثار نادر امسا در جلسه کمیته ثبت و حریم میراث طبیعی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به ثبت ملی رسید تا شاید با صیانت جدی از آن و انجام پژوهش و کاوش‌های باستانی و … در سالهای آتی رازهای سربه مهر آن‌ها را بتوان روایت کرد.
چمن متحرک راز سر به مهر در طبیعت تکاب
چمن متحرک یا “چملی گول” یکی از بی نظیرترین پدیده‌های ایران و حتی جهان است که در دل طبیعت تکاب جا خوش کرده است، در زبان محلی این منطقه یعنی “جزیره ای از چمن بر روی برکه”، چمن متحرک چملی، قطعه بزرگی از نی‌هایی است که از به هم چسبیدن ریشه آن‌ها بدون ارتباط با زمین بر روی آب شناور مانده، تشکیل شده است.
این چمن به صورت جزیره ای متحرک با مساحت بیش از ۱۰۰ مترمربع بر روی برکه ای کوچک خودنمایی می‌کند که با وزش باد و جریان هوا و یا تکان خاصی به جهات مختلف تغییر مسیر داده و حرکت می‌کند و همین امر موجب منحصر به فرد شدن این جاذبه طبیعی شده است.
کل مساحت این برکه عجیب به وسعت یک هکتار است در میان دره ای عمیق قرار گرفته که نیزارها، چمن سرسبز درختان بلند و گلهای زیبا اطراف آن جلوه‌ای خاص و طبیعی و زیبا به آن بخشیده است، چمن متحرک تکاب در تمام فصول سال سبزی خود را از دست نمی‌دهد.
چمن به صورت معلق و شناور در وسط این برکه قرار گرفته و دارای پوشش گیاهی کاملاً مطلوب و مناسب است و حتی در فصل زمستان و سرمای هوا نیز چمن آن سبزی خود را از دست نمی‌دهد.
قطعه چمن متحرک به صورت یک نیم قوس کمانی که از پیرامون برکه جداست هنگام حرکت جاذبهٔ فوق العاده‌ای را ایجاد می‌کند و از این لحاظ یکی از مناطق مهم طبیعی و گردشگری آذربایجان غربی محسوب می‌شود.
عمق این برکه زیاد بوده و ماهی و مرغابی‌های وحشی در اطراف این چمنزار جلوه و زیبایی خاصی را پدید می‌آورد، از علت حرکت و شناور بودن این چمن شگفت انگیز اطلاعی دقیق در دست نیست اما برخی کارشناسان علت آن را منطبق و متناسب با حرکت وضعی زمین و عده‌ای دیگر ناشی از عوامل طبیعی و وزش باد می‌دانند.
برای رفتن به این چمن دو راه وجود دارد، راه اول از جاده تکاب به بدرلو است که بعد از روستای یلقون آغاج و راه دوم از سمت تخت سلیمان، از جاده همپا به بدرلو است و از نرسیده به روستای قوشه بلاغ، به راه میانبر قوشه بلاغ به بدرلو وارد شده و بعد از طی چند کیلومتر به روستای ویر می‌رسد و چمن در این روستا قرار دارد.
کوه زندان برنجه شگفتی تاریخ در دل تکاب
در جنوب روستای برنجه شهرستان تکاب و در کنار رودخانه، دهانه‌های چند چشمه آهک ساز خشک شده را می‌توان دید که مشهورترین آن‌ها زندان برنجه یا “دریای برنجه” نام دارد که از میراث گرانبهای گذشتگان و نشانی از تمدن عظیم ایران اسلامی است.
زندان برنجه در دامنه کوه معروف به کوه طویله سلیمان واقع شده که تشکیلات زمین شناسی متعددی در آن قرار دارد. از نظر زمین شناسی تاریخچه پیدایش مشابهی مثل دریاچه تخت و زندان سلیمان را دارد و آن محل نیز از انباشته شدن رسوبات آهکی، تل‌های بلند و در مواردی دهانه‌های وسیع آتشفشانی مانند بوجود آورده‌اند. در عمق نسبتاً زیاد دهانه یکی از این تپه‌ها دریاچه ای در میان صخره سنگی وجود دارد که به علت عمق زیاد سطح آب از دهانه امکان دسترسی به آن غیر ممکن است.
آب دریاچه بعد از گذشتن از میان سنگ‌های رسوبی و آهکی و تراورتن در جنوب شرقی به رودخانه مجاور در روستای برنجه می‌ریزد، آب خارج شده از دریاچه کاملاً حالت ملایم و چرب و نرم کنندگی دارد که استفاده از آب آن، پوست دست و صورت را نرم و لطیف می‌کند.
به علت عدم دسترسی تاکنون عمق و میزان آب موجود در دریاچه اندازه گیری نشده و در هر موقع از سال به آن دریاچه مراجعه شود همیشه آب در عمق آن مشاهده می‌شود که هیچ گونه تغییری در کاهش یا افزایش آن مشاهده نمی‌شود.
دمای آب چشمه حدود ۳۰ درجه سانتیگراد است و در فصل زمستان یخ نمی‌زند، عمق آب آن حدود ۲۵ متر برآورد می‌شود و قابل غواصی است، مساحت چشمه از حدود نیم متر زیر سطح آب افزایش پیدا کرده و حالتی قیفی شکل به خود می‌گیرد.
پایین رفتن از دیواره‌های بلند این سازه بدون ریسمان و تجهیزات کوهنوری غیر ممکن بوده بطوری که کاشناسان احتمال می‌دهند وجود آب‌های گازکربنیک دار در ته دهانه چشمه موجب خردگی بیشتر دیواره شده و بر قطر آن افزوده است.
گفته می‌شود که خان‌های محلی برای تنبیه روستاییان و مخالفان خود، به پایشان سنگ می‌بستند و آن‌ها را به درون این چشمه ژرف می‌انداختند و علت نامگذاری زندان برنجه همین بوده است.
پدیده‌هایی از این دست بسیار حساس و آسیب پذیر هستند، میلیون‌ها سال طول کشیده تا به وجود آیند و قابل ترمیم و بازسازی نیستند، که در این راستا توجه ویژه برای حفظ این سازه بی نظیر طبیعی ت مسئولان بعد از سال‌ها با ثبت ملی آن گامی در راستای صیانت از این پدیده بی نظیر تاریخی برداشتند.
زندان نبی کندی جاذبه ای کمترشناخته شده در تکاب
یکی از جاذبه‌های کمتر شناخته شده شهرستان تکاب چشمه تراورتن سازی است که با توجه به فرهنگ عامه در منطقه، امروزه به زندان نبی کندی مشهور شده است، این پدیده بی نظیر در بخش تخت سلیمان و در محدوده روستاهای نبی کندی وقرقاپان قرار دارد. دسترسی به آن از طریق جاده تکاب – تخت سلیمان و با طی حدود ۵ کیلومتر از روستای حسن آباد به طرف نبی کندی امکان پذیر است.
این عارضه زمین شناختی جزو معدود پدیده‌های رسوب ساز (چشمه‌ها) منطقه تکاب است که با گذشت سالیان، همچنان فعال است، در اطراف این محدوده وجود انهار سنگی و رسوبی نشان از قدمت بالا و شبکه عظیم آبیاری و کشاورزی در منطقه دارد که متاسفانه در بسیاری از نقاط به دلیل عدم اطلاع و حفاظت تخریب شده و بقایای محدودی از آن برجای مانده است.
از ویژگی‌های آن می‌توان به قطر دهانه بیضی شکل این گودال ۷۵ متر در ۷۰ متر اشاره کرد که عمق آن به دلیل عدم انجام اندازه گیری و مطالعات هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته و مشخص نیست. در بستر این گودال و در حاشیه غربی آن دریاچه ای کوچک به قطر ۴۰ در ۳۵ متر به رنگ سبز تبره خود نمایی می‌کند که حاشیه آن با نیزار پوشیده شده است.
لایه‌های مختلف رسوبی و تراورتن بیانگر این مطلب است که سطح آب آن در گذشته بالاتر بوده و احتمالاً بر اثر زلزله کاهش یافته وبه سطح کنونی رسیده است. در ورودی روستای نبی کندی و فاصله ۹۰۰ متری زندان نبی کندی، چشمه پر آبی بنام (چراغ) قرار گرفته که با توجه به دایمی بودن و موقعیت ارتفاعی و همچنین همجواری با آن این احتمال می‌رود که از این منبع آبی تغذیه می‌شود.
گون زارها پوشش گیاهی اصلی محدوده مورد نظر و مکان مناسبی برای چرای دام‌های روستائیان به شمار می‌رود، اما به دلیل قلیایی و سنگلاخی بودن محدوده ۵۰۰ متری آن قابل کشاورزی و باغداری نیست.
با توجه به موقیت خاص گودال زندان و عدم دسترسی مناسب به آن؛ این مکان محل مناسبی برای کبوترهای وحشی و دیگر پرندگان نظیر پرستو و گنجشک و… است. دروز های خلوت و آرام و اگر شانس با شما یار باشد، می‌توان روباه هارا مشاهده کرد که در شکاف صخره‌ها و سنگ‌های موجود در بستر زندان مامنی برای حیات یافته‌اند.
۳ اثر نادر و بی نظیر تاریخی تکاب ثبت ملی شد
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی از ثبت سه اثر و پدیده نادر تاریخی تکاب در فهرست آثار ملی خبر داد و گفت: در جلسه کمیته ثبت و حریم میراث طبیعی سازمان متبوع، پرونده سه اثر طبیعی استان آذربایجان غربی واجد شرایط ثبت در فهرست آثار ملی تشخیص داده شد
جلیل جباری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه این آثار طبیعی در شهرستان تکاب واقع شده و شامل کوه زندان برنجه، کوه زندان نبی کندی و چمن شناور است افزود: آثار مذکور از پدیده‌های نادر طبیعت استان هستند.
وی با تاکید بر ضرورت مشارکت و توجه جدی مسئولان استان در صیانت از آثار تاریخی اظهارداشت: امیدواریم پس از ثبت نهایی این آثار با همکاری مسئولین استانی و شهرستانی بتوانیم سرمایه گذاری لازم را درخصوص جذب گردشگر بیشتر برای منطقه مهیا سازیم.
جباری عنوان کرد: آذربایجان غربی به دلیل دارابودن توپوگرافی متنوع و گسترده، از ساختارطبیعی ویژه ای برخوردار است و اکوسیستم خاصی شامل جنگل‌ها، مراتع، رودخانه‌ها، چشمه‌های طبیعی و … در آن خودنمای می‌کند لذا شناسایی، حفاظت و ثبت این مواریث ارزشمند و طبیعی جزء برنامه‌های پژوهشی این اداره کل محسوب می‌شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی تعداد آثار ثبتی استان آذربایجان غربی را ۱۴۷۷ اثر در سال ۹۲ اعلام کرد و یاد آور شد: در طی دو سال اخیر تعداد این آثار تا بهمن ماه سالجاری به ۱۴۹۶ اثر افزایش یافته است.
جباری با اشاره به توانمندی‌های گردشگری تکاب اظهار داشت: تکاب یکی از شهرستان‌های مهم برای جذب گردشگری در استان است که بدلیل دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و تاریخی می‌تواند مقصد سفر گردشگران از سراسر کشور باشد.
وی تاریخ بلند، جغرافیای مناسب و مردمان مهمان نواز را از عوامل حضور گردشگران در تکاب عنوان کرد و گفت: بیشتر گردشگران ورودی از جنوب استان آذربایجان غربی قبل از رسیدن به مرکز استان حتماً از تکاب و جاذبه‌های گردشگری آن و بویژه مجموعه جهانی تخت سلیمان بازدید می‌کنند.
مدیر کل میراث فرهنگی با اشاره به مجموعه جهانی تخت سلیمان اضافه کرد: مجموعه‌های تاریخی که در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند بدلیل شناخت ملی و بین المللی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و برای صیانت از آن‌ها بایستی دستگاه‌های مختلف دولتی و بخش خصوصی و مردمی نیز اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی را یاری کنند.
با توجه به قرار گرفتن در ماه های پایانی سال و آغاز تعطیلات نوروزی دیدن این جاذبه و پدیده های نادر و بی نظیر تاریخی برای گردشگران و مسافران نوروزی کشور و نیز گردشگران خارجی خالی از لطف نخواهد بود.