اماکن تاریخی

تپه تاریخی هگمتانه 21 اسفندماه میزبان تعدادی از مدیران میراث فرهنگی استان، فعالان حوزه گردشگری، هنرمندان و خبرنگاران بود تا به رسم سنت خانه تکانی ایرانی در یک برنامه منسجم گروهی، چهره تپه تاریخی هگمتانه را از زباله پاک کنند.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، این برنامه توسط تشکل‌های غیردولتی حوزه میراث فرهنگی و گردشگری همدان از جمله اعضای انجمن توسعه محلی بهارستان، انجمن پویشگران سفر پاک و حافظان الوند و با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان برگزار شد. در این برنامه احمد محیط‌ طباطبایی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و جانشین رئیس موزه‌های کشور،‌ امیرشهاب رضویان، فیلم‌ساز، علی مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان، حبیب حیدری، رئیس انجمن سینمای جوانان همدان، مهدی باقری، کارگردان و معاونان اداره کل میراث فرهنگی استان حضور داشتند.

در این برنامه اقداماتی از جمله بازدید محوطه تاریخی و موزه هگمتانه، بازدید از یادمان فرهنگی «زورخانه تاریخی شهید همه‌کسی»، بازدید از موزه آموزش و پرورش، اکران مستند «اهمیت عارف بودن» و رونمایی از آخرین عکس عارف قزوینی در سالن الوند سینما فلسطین درادامه این برنامه اجرا شد.

علی مالمیرمدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان با تاکید بر تقویت مشارکت‌های عمومی در فعالیت‌های گردشگری این استان گفت: بهره‌گیری از ظرفیت‌های تشکل‌های غیردولتی از اولویت‌های اداره کل میراث فرهنگی استان است و ما نیز در این زمینه تلاش خواهیم کرد با تعامل بیشتری وارد شویم.

او همچنین درباره وضعیت موزه آموزش و پرورش همدان اظهار کرد: در مذاکراتی که با مدیرکل آموزش پرورش استان داشتیم قرار سد یک نیروی دائمی از طرف آموزش و پرورش به عنوان راهنما در نظر گرفته شود.

او افزود: در آینده فروش بلیت نیز برای این مجموعه خواهیم داشت. امیدواریم در جلسه‌های بعدی بتوانیم این موزه را تقویت کنیم.

*المان مقابل محوطه هگمتانه ر ا به سُخره می‌گیرند

محمدرحیم رنجبران مدیر پایگاه پژوهشی هگمتانه نیز اظهار کرد: ما در این برنامه‌ها باید تلاش کنیم جوامع محلی را با میراث فرهنگی آشتی بدهیم تا به جای تقابل و تعارض، همدلی و همراهی را جایگزین کنیم. در این راه تشکل‌ها مهمترین گزینه و موفق‌ترین نهادها هستند.

او ادامه داد: بخشی‌نگری حوزه های مدیریتی در نهادهای دولتی زیاد است و ناهماهنگی زیادی داریم که هرنهادی کارخود را انجام می‌دهد متاسفانه این مسئله به نتیجه‌بخشی کارها لطمه بسیاری می‌زند باید راهی پیدا کرد تا این بخشی‌نگری کمتر شود و با تعامل بین نهادها و اداره‌های دولتی بتوانیم در حوزه حفاظت از میراث فرهنگی هم کاری کرده باشیم.

وی با انتقاد از المان‌ها و مجسمه‌های موقتی که شهرداری در میادین شهر همدان نصب کرده است، ادامه داد: المان و نشانه‌ای که مقابل در ورودی هگمتانه نصب شده بسیار نامناسب و ناهماهنگ با روح محوطه تاریخی هگمتانه است و بیشتر گردشگران این نماد را به سخره می‌گیرند ما نیزاعلام کرده‌ایم که المان خوبی و مناسبی نیست و بهتر است هرچه زودتر تغییر کند.

او افزود: این تپه متعلق به همه مردم و اموال همین مردم است ما باید در جهت همگرایی و همسویی در بخش‌های دولتی، تشکل‌ها و جامعه محلی حرکت کنیم.

براساس این گزارش؛ علی خاکسار، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی همدان نیز گفت: برای آماده شدن فضاها و جاذبه‌های میراث فرهنگی و گردشگری در استانه نوروز، تشکل‌ها با همکاری اداره کل این برنامه را اجرا می‌کنند. این اقدام برای نخستین بار در یک محوطه تاریخی رخ داد، امیدواریم در همه‌ی استان تداوم داشته باشد و این ارتباط بین تشکل‌ها و اداره میراث باشد تا روزی برسد که همه مردم احساس مسئولیت کنند و شاهد ریختن زباله و آلوده کردن محوطه‌های طبیعی و جاذبه‌های گردشگری نباشیم و مردم احساس کنند که این آثار متعلق به خودشان است. این باعث دلگرمی مسئولان هم خواهد بود و مشارکت عمومی را افزایش خواهد داد همدان نیازمند این مشارکت‌ها بود.

*تا روزی که بخواهند در حریم هگمتانه را پارک‌سوار کنند، آن جهانی نمی‌شود

پارک‌سوار در حریم هگمتانه

حسین زندی، فعال حوزه میراث فرهنگی و مسئول برگزاری برنامه نیز در این برنامه با بیان این‌که فصل گردشگری در راه است و به زودی همدان میزبان گردشگران نوروزی خواهد بود، اظها کرد: دیدن چهره زشت و آلودگی جاذبه‌های تاریخی در خور استان همدان نیست ما با این برنامه خواستیم پیامی به همشهریان بدهیم که شایسته نیست وقتی وارد فضاها و محوطه های تاریخی می شویم زباله بریزیم و آلودگی ایجاد کنیم.

زندی افزود: مساله مهمی که در هگمتانه داریم و دلیلی که این محوطه تاریخی را انتخاب کردیم این است که مدیران شهری از جمله استاندار به موضوع ثبت جهانی آن تاکید دارند. اما به جرأت می‌توان گفت تا روزی که شهرداری همدان اطراف حریم این محوطه را ساماندهی نکند این اتفاق نخواهد افتاد.

این فعال مدنی در همدان افزود: تا روزی که دست‌فروش‌ها در خیابان اکباتان به ویژه جمعه‌ها حضور دارند، تا روزی که محل کارگران فصلی، محل فروش پرندگان در حاشیه هگمتانه مستقر هست و تا روزی که شهرداری بخواهد درحریم تپه تاریخی پارک سوار و پارکینگ ایجاد کند هگمتانه در فهرست ثبت جهانی قرار نخواهد گرفت.

او اضافه کرد: اعضای تشکل‌های حوزه گردشگری با تجمع در این محل می‌خواهند این پیام را به گوش مدیران ارشد شهری برسانند که باید این محوطه ساماندهی شود. فعالان مدنی به عنوان سفیران اجتماعی رفتارها و فرهنگ درست اجتماعی می‌توانند به عنوان پلی بین مردم و نهادهای دولتی مطالبات مردمی را پیگیری کنند.

زندی مدعی شد: معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری همدان کارنامه مثبتی در این شهر ندارد و سزاوار نیست تپه هگمتانه به عنوان سند هویتی این استان و کشور چنین شرایطی داشته باشد.

او با بیان این‌که دوست‌داران میراث فرهنگی معتقدند روزی موفق خواهیم شد که سرمایه‌های اجتماعی، هنرمندان و ورزشکاران ما را در این برنامه‌ها یاری کنند، ادامه داد: خوشبختانه در همدان ما از این جنبه مشکل نداریم. امروز هم مهدی باقری مستندساز، امیرشهاب رضویان و برخی هنرمندان شهر ما را همراهی می‌کنند و مسلما مردم حرف‌شنوی بیشتری از چهره‌های معتبر دارند.

*کمک هنرمندان و دوستداران میراث باعث نجان زورخانه تاریخی شد

افراد شرکت‌کننده درادامه برنامه پس از پاکسازی محوطه و بازدید از موزه‌های هگمتانه و کلیساهای تاریخی و پیشنهاد برگزاری هر ماه یک جلسه برای بهبود منظر اطراف هگمتانه، در اعتراض به احداث پارک سوار در حدفاصل هگمتانه و زورخانه شهید به طرف زورخانه همه کسی در خیابان شهدا حرکت و از معماری زورخانه و اجرای آئین‌های این ورزش توسط باستانی کاران همدان بازدید کردند.

«حسن همه کسی»، مالک زورخانه شهید همه‌کسی نیز پس از اجرای ورزش‌های باستانی با اشاره پیشینه این ورزش خطاب به حاضران گفت: علاقه‌مندی ایرانیان در طول تاریخ به فرهنگ پهلوانی و آیین جوانمردی و عیاری موجب پایداری این ورزش شده و زورخانه‌هایی که در پس کوچه‌های شهر وجود داشته موجب شکوفایی این ورزش بوده که زورخانه همه کسی یکی از آنهاست.

او افزود: حفظ میراث فرهنگی ملموس مهم است اما میراث معنوی و ناملموس نیز مهم است و متاسفانه آن‌قدر که به میراث ملموس توجه می‌کنیم به میراث ناملموس و معنوی توجه نداریم. فرهنگ و تمدن هر قوم و ملتی برگرفته از آثاری است که مربوط به گذشتگان آن قوم است. این ورزش یادگار گذشتگان است و باید حفظ شود.

وی همچنین به اتفاق‌های زورخانه در سال گذشته اشاره کرد و گفت: فضای فیزیکی این ورزشگاه گرچه ثبت آثار تاریخی است و در غرب کشور جزو قدیمی‌ترین زورخانه‌ها شمرده می‌شود اما آیین‌های این ورزش که با متد جدید برای مردم بیان می‌شود نیاز به همراهی و همگامی همه نهادها و سازمان‌ها دارد.

به گفته‌ی وی تا سال گذشته این زورخانه برای تعریض یک کوچه مورد تعرض شهرداری همدان قرار گرفته بود اما همراهی سازمان میراث فرهنگی و کمک و حمایت علاقه‌مندان میراث فرهنگی، هنرمندان و روزنامه نگاران باعث حفظ این اثر تاریخی شد.

*عمارت‌بدیع‌الحکما به موزه پزشکی تبدیل می‌شود

«بدیع‌الحکما»

امیرشهاب رضویان فیلمساز نیز در این برنامه گفت: من بارها به مسئولان ارشد کشوری گفته‌ام که اگر می‌خواهیم نسل جدید را از آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد دور کنیم بهتر است ورزشگاه و فرهنگسرا بسازیم تا جوانان فضایی برای اوقات فراغت داشته باشند. سال گذشته حسین زندی، فعال میراث فرهنگی با من تماس گرفت و گفت که شهرداری می‌خواهد زورخانه تاریخی «همه کسی» را تخریب کند و در تپه تاریخی هگمتانه ایستگاه اتوبوس ایجاد کند. با چند نفر از دوستان هنرمند همدانی از جمله پرویز پرستویی، احمدرضادرویش، هانیه توسلی، قباد شیوا ومجید برزگر مشورت کردم و نامه‌ای را خطاب به استاندار نوشتیم که ایشان خوشبختانه پاسخ نامه را داد و از تخریب این بنای تاریخی جلوگیری شد.

این کارگردان سینما ادامه داد: مسئولان معمولا پاسخگو نیستند اما استاندار همدان پاسخ هنرمندان را داد و باید از ایشان تشکر کرد من خوشحالم که نقش کوچکی در حفظ این بنا داشتم.

او همچنین با اشاره به اتفاقاتی که برای «باغ و عمارت بدیع الحکما» در طول چند سال گذشته رخ داد، افزود: متاسفانه از 60هزار متر باغ تنها 2000 متر از این مجموعه عمارت و باغ نجات پیدا کرد و ساختمانی که نزدیک به یک قرن پیش افردادی مانند «عارف قزوینی» که امروز برای او برنامه برگزار می‌شود، رفت و آمد داشته‌اند در معرض نابودی بود.

او اضافه کرد: حال قرار است عمارت بدیع‌الحکما به موزه پزشکی استان تبدیل شود و من هم با موافقت خانواده مادری اشیای تاریخی پزشکی زنده یاد صفاالحق را به این موزه اهداء خواهم کرد. من امیدوارم دوستان ورزشکار نیز در حفظ میراث فرهنگی به هنرمندان، روزنامه نگاران، فعالان میراث فرهنگی و مدیران دلسوز کمک کنند تا دیگر شاهد تخریب بناها و باغ های این شهر نباشیم.

امیرشهاب رضویان ادامه داد: من با ورزش باستانی بیگانه نیستم، سال‌ها پیش فیلم مستند پهلوانان را در یکی از زورخانه‌های تهران ساختم که جایزه اول جشنواره میلان را گرفت. امیدوارم این ورزش در استان گسترش یابد و جوانان بیشتری را جذب کند.

*کاری می‌کنند که به نظر برسد نظام آموزشی ما قدمتی 30 ساله دارد

احمد محیط طباطبایی مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی نیز در بازدید از موزه آموزش پرورش که در محل دبیرستان ابن سینای همدان افتتاح شده است، گفت: در همه شهرستان‌ها و مراکز استان ایجاد موزه آموزش پرورش ضروری است اما بهتر است فضاهای آموزشی و مدارس تاریخی کاربری خود را حفظ کنند.

عضو هیات اجرائی ایکوم ایران ادامه داد: آموزش وپرورش ایران هر مدرسه قدیمی را تخریب می‌کند و بنای نو می‌سازد در حالی که همه کشورهای دنیا به مدارس قدیمی خود افتخار می‌کنند و همه سعی می‌کنند این مدارس سالم بماند.

او افزود: آنها حتی مدارس 500 ساله را حفظ می‌کنند اما با کاری که آموزش و پرورش ما انجام می‌دهد گویی نظام آموزشی ما قدمت 30 ساله دارد. یک مدرسه قدیمی می‌تواند یک موزه داشته باشد اما برای یک موزه‌ی همه گیر باشگاه معلمان همدان می‌تواند فضای مناسبی باشد. یا یک مدرسه جدید را به این منظور اختصاص دهند، یا یک بخشی از مدارس قدیمی مانند زیر زمین را برای ایجاد موزه در نظر بگیرند که فضای آموزشی نیز داشته باشد.

به گفته‌ی وی روز «بیرجند» و روز «بوشهر»؛ روز تاسیس قدیمی‌ترین مدرسه‌ی این دو شهر است و آموزش پرورش مکلف است از بودجه پژوهش بخشی را برای ایجاد و تجهیز موزه‌ها اختصاص دهد.