معاون صنایع دستی کشور با بیان اینکه سازمان میراث فرهنگی برای فارغ‌التحصیلان صنایع دستی احساس مسئولیت می‌کند، گفت: چرا فارغ‌التحصیلان این رشته به عنوان منشی در شرکت‌های مختلف مشغول کار می شوند؟
به گزارش خبرنگار مهر، بهمن نامور مطلق، معاون صنایع دستی کشور در نشستی که امروز 25 آذر ماه در سازمان میراث فرهنگی برگزار شد، سر و سامان دادن به وضعیت آموزش هنرهای سنتی و صنایع دستی را یکی از آرزوهای خود دانست و افزود: اگر صنایع دستی ما بخواهد آینده‌ای داشته باشد، آن آینده در گروی آموزش درست و اصولی است. نظام «استاد ـ شاگردی» در جای خود خوب است اما مغایر با نظام دانشگاهی نیست، چرا که هر چه بخواهد تداوم پیدا کند، باید با دانش همراه شود و دانش از طریق آموزش انتقال پیدا می‌کند و «صنایع دستی دانش بنیان» یکی از کارهای ما در معاونت صنایع دستی است و لازمه رسیدن به این مرحله، در گرو ارتباط دانشگاه‌ها با معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی است.
به گفته معاون صنایع دستی کشور، نظام آموزشی ما در ایران بر اساس الگوهای غربی شکل گرفته و این الگو همخوانی چندانی با سرشت هنرهای صنعتی و صنایع دستی ندارد. شاید ما بتوانیم در زمینه هنرهای مدرن تا اندازه‌ای موفق باشیم، اما در زمینه هنرهای سنتی، بر اساس این الگو نمی‌توانیم موفق رفتار کنیم. ما هنوز در نظام آموزشی خود به ندرت هنرمند مولف تربیت می‌کنیم.
نامور مطلق با اشاره به اینکه بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته صنایع دستی و هنرهای سنتی به عنوان منشی در شرکت‌ها و موسسه‌های مختلف مشغول به کار می‌شوند، گفت: ما دانشگاه تاسیس و گروه صنایع دستی راه‌اندازی کرده‌ایم. برای فضا و استاد مربوطه هزینه کرده‌ایم اما بهره‌وری چندانی از فارغ‌التحصیلان صنایع دستی نمی‌بریم. در حالی که باید نسبت به فارغ‌التحصیلان صنایع دستی احساس مسئولیت کنیم و برنامه منظم و مدونی داشته باشیم تا آنها را جذب کارگاه‌های آموزشی و بخش‌های مختلفی کنیم که مرتبط با رشته و دانش آنها است.
معاون صنایع دستی کشور، تنوع در نهادهای آموزشی را یکی دیگر از مشکلات صنایع دستی برشمرد و گفت: آموزش و پرورش، دانشگاه علمی و کاربردی، سازمان فنی حرفه‌ای، برخی دانشگاه‌های دولتی، معاونت صنایع دستی، کمیته امداد، سازمان بهزیستی و برخی مراکز آزاد، هر کدام به آموزش صنایع دستی می‌پردازند. در حالی که هیچ کدام از این بخش‌ها با یکدیگر ارتباط ارگانیک ندارند و هیچ سطح‌بندی انجام نشده که هر کدام از این قسمت‌ها باید چه کاری را انجام دهند چون ما نگاه جامعی نسبت به آموزش صنایع دستی نداشته‌ایم.
نامور مطلق وضعیت صنایع دستی در ایران و جهان را رو به رشد دانست و افزود: اگر آموزش عالی کشور آگاهانه با گروه‌های مختلف صنایع دستی برخورد کند، شاهد اتفاقات خوشایندی در این زمینه هستیم. ما رشد خوبی در بخش فروش داشته‌ایم. رشد ما در زمینه فروش صنایع دستی 40، 50 و گاهی 100 درصدی بوده است و این آمار دلگرم‌کننده است و قابل قیاس با فروش صنایع دستی در اواخر دولت دهم نیست. امروز ما شاهد بازگشایی کارگاه‌های تاسیس شده هستیم.
این استاد دانشگاه آموزش صنایع دستی را به دوره‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد و گفت: آشنایی‌سازی با صنایع دستی، آموزش ابتدایی، تخصصی و حرفه‌ای، مراحل مختلف آموزش صنایع دستی هستند. هیچ کدام از این مراحل از یکدیگر تفکیک نشده‌اند. برای مثال مشخص نیست آشنایی‌سازی با صنایع دستی بر عهده کدام نهاد است؛ ضمن اینکه ما شاید آموزش تولید داشته باشیم اما آموزش فروش نداریم. همچنان که آموزش مصرف نداریم. باید به این بیندیشیم که چطور می‌توانیم الگوی مصرف تولید کنیم.
نامور مطلق صحبت‌های خود را با این پرسش ادامه داد که کلاس‌های درس با کارگاه‌های تولید چقدر ارتباط دارند؟ کلاس‌های درس دانشگاهی در رشته صنایع دستی با فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌ها چقدر مرتبط‌اند؟ آموزش‌دهندگان چه ارتباطی با تجار دارند؟ اینها سئوال‌های مهمی است که باید به آن پاسخ داده شود.
معاون صنایع دستی کشور با اشاره به اینکه یک میلیون نفر در زمینه صنایع دستی و هنرهای دستی فعالیت می‌کنند، گفت: از این یک میلیون نفر، 350 هزار هنرمند تحت پوشش معاونت صنایع دستی هستند. اینها به عنوان تولیدکننده باید با کارگاه‌های تولیدی در ارتباط باشند. اما ما عرصه تولید را مدیریت نکرده‌ایم. همچنان که پایان‌نامه‌های بسیاری در زمینه هنرهای سنتی نوشته و منتشر می‌شود و ما راهکاری برای هدایت پایان‌نامه‌ها و استفاده عملی از آن نداریم. مشکل تنها نبود اعتبار نیست. پایان‌نامه‌ها بدون اعتبار ما نوشته می‌شوند و از ما وجودشان بی‌خبریم.
نامور مطلق به نبود یک اطلس صنایع دستی در کشور اشاره و بیان کرد: ما اطلسی در اختیار نداریم که تمام رشته‌های صنایع دستی و هنرهای سنتی را معرفی کرده باشد. با توجه به اینکه بعضی رشته‌ها در حال منسوخ شدن هستند، ضرورت تدوین این اطلس، احساس می‌شود.
به گفته او، آموزش صنایع دستی باید در حوزه‌ای باشد که صنایع ماشینی نتواند جایگزین آن شود؛ به این معنی که جایی که ماشین می‌تواند کار دست را انجام دهد، نیاز به سرمایه‌گذاری وجود ندارد. البته نامور مطلق تائید کرد این نظر اوست و ممکن است درست نباشد. او تنها ایده خود را مطرح کرده و شنونده نظر هنرمندان و صنعتگران نیز است.
معاون صنایع دستی کشور همچنین گفت: ما نیازمند به وجود رشته طراحی سنتی هستیم، همانطور که رشته‌ای به عنوان طراحی صنعتی داریم. بسته‌بندی صنایع دستی نیز یکی دیگر از مواردی است که باید به آن توجه شود.
پس از معاون صنایع دستی کشور، عبدالمجید شریف‌زاده، مدیرکل آموزش در معاونت صنایع دستی گفت: نزدیک به 30 سال پیش یعنی از سال 1362 رشته کارشناسی صنایع دستی در کشور راه‌اندازی شده است. ما باید ببینیم چقدر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها کارایی دارند و می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند. به گمان من باید نظام آموزشی دگرگون و از وجود کارآموزان و هنرجویان بیشتر استفاده شود.
به گفته این استاد دانشگاه، معاون صنایع دستی کشور بر آموزش تکیه دارد، بنابراین امید می‌رود که گام‌های مثبتی در زمینه آموزش هنرهای سنتی و صنایع دستی برداشته شود.