رامیان- پنج ماه از آغاز مطالعات دومین ژئوپارک کشور در گلستان می‌گذرد و قلعه میران در یک‌قدمی پایان مطالعات و واگذاری به بخش خصوصی قرار دارد.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – زهرا بهرامی: اواخر سال گذشته بود که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان از آغاز مطالعات دومین ژئوپارک کشور در گلستان خبر داد. این خبر نه‌تنها در شلوغی برنامه‌های پایان سال کمتر موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت بلکه در پنج ماه گذشته نیز کمتری کسی نسبت به روند اجرایی این طرح در گلستان حساس شده است.
ژئوپارک گلستان به‌عنوان دومین ژئوپارک کشور در حالی مراحل پایانی مطالعات خود را پشت سر می‌گذارد که هنوز زوایای مختلف اجرای آن و حتی نام آن برای بسیاری از مردم و مسئولان ناشناخته است.
حدود یک دهه قبل (سال ۲۰۰۶) ژئوپارک قشم به‌عنوان نخستین و یگانه ژئوپارک خاورمیانه در آن سال با وسعتی افزون بر ۳۰۰ هزار هکتار که محدوده غربی جزیره را دربرمی گرفت، در فهرست شبکه جهانی ژئوپارک ها ثبت شد.
در این دوره تنها ۱۹ کشور جهان ژئوپارک ثبت‌شده داشتند که ایران نیز به‌واسطه ژئوپارک قشم یکی از این ۱۹ کشور دارای ژئوپارک در شبکه جهانی ژئوپارک ها قرار داشت.
یک دهه از راه‌اندازی نخستین ژئوپارک کشور می‌گذرد و حالا قلعه میران با چندین پدیده بارز زمین‌شناسی و آثار تاریخی، بوم‌شناسی، باستان‌شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر در چند قدمی پایان مطالعات و واگذاری به بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری قرار دارد.
یک کارشناس ارشد حوزه میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: ژئوپارک طبق تعریف یونسکو گستره‌ای است با مرزهای کاملاً آشکار و پهنه کافی که دربرگیرنده چند پدیده زمین‌شناسی کمیاب و برجسته بوده و در آن گستره جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارزشمند نیز یافت شود.
توسعه پایدار هدف نهایی ایجاد ژئوپارک
محمد محبی افزود: این گستره باید از برنامه‌های مدیریت گسترش و بهره‌برداری و طرح‌های حفاظتی برخوردار باشد و توان بالا بردن سطح اقتصادی جامعه محلی و جلب همکاری‌های مردمی را دارا باشد.
وی بابیان اینکه يک ژئوپارک با توسعه فعالیت‌های حفاظتی، آموزش و ژئوتوريسم به هدف خود می‌رسد، ادامه داد: هدف نهایی از ایجاد ژئوپارک توسعه پایدار است.
وی اضافه کرد: ارزش علمی ژئوپارک ها تنها برای متخصصین و دانشمندان نیست، بلکه حضور افرادی آگاه و مطلع در جای‌جای ژئوپارک و ارائه توضیحات عمومی و نه تخصصی به گردشگران علاقه‌مند خود سبب آموزش بازدیدکنندگان شده و چه‌بسا این کار باعث ایجاد علاقه‌مندی جهت پیگیری‌های آنی و کسب دانش بیشتر در این زمینه شود.
وی با بیان این که برپا کردن نمایشگاه‌های متنوع علمی در جلب‌توجه بازدیدکنندگان و ارتقاء اطلاعات و دانش آن‌ها بسیار مفید است، تصریح کرد: نتیجه اینکه ژئوپارک ها مرکز تجمع و پیوند رشته‌های مختلف علمی، فرهنگی و اقتصادی هستند.
این کارشناس ارشد حوزه میراث فرهنگی یادآور شد: با توجه به تمامی مزایا و فرصت‌های بالقوه پیش رو در صورت ایجاد ژئوپارک، امروزه تمامی کشورهای دنیا سعی دارند که منطقه یا مناطقی را بانام ژئوپارک به ثبت بین‌المللی برسانند.
محبی اظهار کرد: تابه‌حال ۱۷ کشور در سراسر دنیا ۶۷ ژئوپارک را به ثبت رسانده‌اند که دراین‌بین کشور چین با ۲۸ مورد، انگلستان هفت، آلمان ۶، اسپانیا چهار و ایتالیا سه مورد به ترتیب مقامات اول تا پنجم را دارا هستند.
توسعه ژئوتوریسم مهم‌ترین مزایای ژئوپارک
محبی همچنین به بیان مزایای توسعه گردشگری زمین‌شناسی و ایجاد ژئوپارک اشاره کرد و گفت: توسعه صنعت پایدار جهان گردی در کشور، ارتقاء فرهنگ عمومی کشور در جهت سفر و گردشگری، ارتقاء فرهنگ عمومی نسبت به ارزش پدیده‌های زمینی و جغرافیایی، حفاظت از محیط‌زیست و میراث طبیعی- تاریخی- فرهنگی در معرض خطر و یا انقراض، اشتغال‌زایی و بهبود سطح زندگی جوامع محلی و همچنین توجه به فرهنگ بومی و تلاش برای حفظ آیین و رسوم محلی، برخورداری از تسهیلات ویژه سازمان‌های ملی و بین‌المللی مرتبط و پایداری توسعه گردشگری در ژئوتوریسم از مهم‌ترین مزایای راه‌اندازی و ایجاد ژئوپارک است.
وی همچنین به ضوابط و حداقل خدمات در ژئوپارک ها اشاره و تصریح کرد: مشخص کردن محدوده ژئوپارک توسط سازمان‌های مرتبط، ثبت محوطه یا پدیده‌های طبیعی موجود ژئوپارک در فهرست میراث طبیعی ملی، حفاظت و نگهبانی دائمی و تأمین امنیت گردشگران در محدوده موردنظر، داشتن راهنمای متخصص دارای مجوز فعالیت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مسلط به علوم زمین تنها بخشی از ضوابط و حداقل خدمات در ژئوپارک است.
به گفته محبی، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی مناسب مبنی بر معرفی و اهمیت آثار موجود در ژئوپارک و نحوه استفاده و بازدید از آثار در قالب بروشورها و اقلام تبلیغاتی و اطلاع‌رسانی، ایجاد تأسیسات اقامتی و پذیرایی موقت استانداردشده در قالب کمپینگ و کلبه و سرویس‌های بهداشتی با معماری و مصالح سازگار و همگون با محیط بخش دیگر ضوابط و حداقل خدماتی است که در ژئوپارک ها ارائه می‌شود.
ژئوپارك ها زير نظر يونسكو به مراكزی كارآمد برای آموزش محیط‌زیست، پژوهش و كارورزی درزمینهٔ های مختلف علوم زمين تبديل می‌شوند
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی ادامه داد: درواقع ژئوپارك ها زير نظر يونسكو به مراكزی كارآمد برای آموزش محیط‌زیست، پژوهش و كارورزی درزمینهٔ های مختلف علوم زمين تبديل می‌شوند.
وی اضافه کرد: درواقع ژئوپارک ها جزئى از يک شبکه جهانى هستند که بهترين تجارب را با احترام به حفظ ميراث زمين به اشتراک گذاشته و معيار اصلى آن‌ها، استراتژى توسعه پايدار است.
وی بابیان اینکه گسترش ژئوتوريسم يکى ديگر از نتايج اين طرح در گلستان است، خاطرنشان کرد: ژئوتوريسم در همراهى با اکو توریسم، پديده‌هاى زمين‌شناسى و زيست‌محيطى را به خدمت آرامش روحى انسان‌هاى کنجکاو درمی‌آورد و آنان را در سفرى جذاب، لذت‌بخش و پرخاطره به کشف ناشناخته‌هاى جهان هستى و نزديکى با طبيعت و غوطه‌ور شدن در جاذبه‌هاى طبيعى آفرينش فرامی‌خواند.
اتمام مطالعات تا پایان تیرماه
کارشناسان حوزه میراث فرهنگی به کارکردها و نقش ژئوپارک ها در توسعه پایدار منطقه اشاره می‌کنند. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان هم در این رابطه معتقد است تا مطالعات ژئوپارک قلعه میران به پایان نرسد و شرح خدمات از سوی مشاور ارائه نشود نمی‌توان راجع به جزییات اجرای این طرح در گلستان صحبت کرد.
ابراهیم کریمی از آغاز مطالعات این طرح با همکاری دانشگاه گلستان در ماه‌های پایانی سال گذشته خبر داد و به خبرنگار مهر گفت: اجرای این طرح در راستای سند جامع گردشگری گلستان انجام می‌شود.
وی افزود: هم‌اکنون مشاور برای انجام مطالعات این طرح مشخص‌شده و قرار است تا پایان تیرماه مطالعات به پایان برسد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان ادامه داد: اعتبار اولیه این طرح ۱۰۰ میلیون تومان است که برای انجام مطالعات از اعتبارات منابع درآمدی استانی در حوزه میراث فرهنگی تخصیص خواهد یافت.
وی تأکید کرد: درراه اندازی ژئوپارک گلستان قرار نیست دولت به‌طور مستقیم وارد شود بلکه بنا داریم زیرساخت‌ها را فراهم کرده و سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری از آن را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
کریمی قدمت تاریخی چند هزارساله، موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی کم‌نظیر، مه و حرکت متناوب ابرها را از ویژگی‌های منحصربه‌فرد قلعه میران رامیان برشمرد و اضافه کرد: وسعت حوزه قلعه میران رامیان حدود ۱۲ هزار هکتار است که مرحله نخست ژئوتوریسم پارک در مساحت ۳۰۰ هکتاری این قلعه اجرا خواهد شد.
هرچند مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان از جزییات ایجاد و راه‌اندازی دومین ژئوپارک کشور در قلعه میران در ارتفاعات رامیان در شرق استان توضیح روشنی ارائه نکرد اما سرعت انجام مطالعات نشان از عزم جدی این سازمان برای ایجاد تحول در این حوزه خبر می‌دهد و باید به انتظار نشست و دید آیا اجرای این پروژه نیز با سرعت انجام مطالعات همراه خواهد بود.