جنگل‌های ارسباران

پیشنهاد ثبت جهانی جنگل‌های ارسباران در فهرست میراث فرهنگی یونسکو مدتی است از سوی مقامات استان آذربایجان شرقی مطرح شده است، اما مسئولان حفاظت محیط‌زیست استان معتقدند ساز و کارها برای ثبت جهانی این میراث طبیعی فراهم نیست و این منطقه از مشکلات و تنگناهای زیست‌محیطی بسیاری رنج می‌برد.

حمید قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان شرقی با اشاره به این که منطقه حفاظت شده ارسباران همچنان با روش سنتی محافظت می شود، گفت: شکار غیرمجاز، ویلاسازی، کمبود اعتبار و کمبود محیط بانان و نیروی انسانی مقوله حفاظت از این عرصه طبیعی را با مشکل مواجه کرده است.

وی افزود: هرچند بتازگی اقدامات خوبی برای حفاظت از این جنگل ها انجام شده، اما این اقدامات کافی نبوده و نیاز به توجه بیشتر دارد.

به گفته قاسمی، ایجاد کریدورهای گذرگاهی حیات وحش، ساماندهی محیط بانان و ایجاد انگیزه در بین آنها، جلوگیری از تخریب جنگل ها نظیر ویلاسازی، به روز کردن تجهیزات و امکانات پاسگاه ها ازجمله تدابیر اداره کل حفاظت محیط زیست برای حفاظت از جنگل های بکر ارسباران است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تصریح کرد: باتوجه به وسعت منطقه و کمبود امکانات موجود به مساعدت مسئولان و حتی شهروندان در بحث حفاظت نیاز داریم.

اسماعیل جبارزاده استاندار آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اهمیت و ارزش زیست محیطی جنگل های ارسباران در سطح جهانی اظهار کرد: هرچند این منطقه به لحاظ دارا بودن گونه های خاص گیاهی و جانوری و دیگر ظرفیت های منحصربه فردش جزو ذخیره گاه های زیست کره کشور محسوب می شود و از ارزش جهانی برخوردار است، اما ثبت آن در فهرست یونسکو جایگاه ویژه ای را در منطقه به خود اختصاص می دهد.

استاندار آذربایجان شرقی با تاکید بر این که ظرفیت اقامتی شهرستان کلیبر باید افزایش یابد، افزود: کلیبر در منطقه شمال غرب کشور جزو مناطق ممتاز گردشگری بوده و لازمه توسعه و پیشرفت آن افزایش زیرساخت های گردشگری ازجمله مراکز اقامتی است.

در چند سال اخیر تجمع زباله در گوشه و کنار جنگل های ارسباران نیز این منطقه را با خطر بزرگ تخریب زیست محیطی مواجه کرده است و متاسفانه اگر وضع به همین منوال ادامه یابد مانند دریاچه ارومیه اوضاع این منطقه نیز وخیم تر شده و این جنگل ها به مرور از بین می رود.

حمید قاسمی درباره تبدیل شدن جنگل ارسباران به زباله گاه به جام جم گفت: متاسفانه برخی از شهروندان و گردشگران هنگام بهره مندی از فضای زیبای منطقه کم لطفی کرده و زباله های خود را داخل جنگل ریخته و زمینه تخریب محیط زیست را فراهم می کنند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان افزود: باتوجه به وسعت منطقه و این که تعبیه مکان هایی برای جمع آوری زباله، خود به تخریب محیط زیست منجر می شود، سعی کردیم این مکان ها را در کمپ های گردشگری قرار دهیم تا به محیط زیست آسیبی وارد نشود، وی ادامه داد: به منظور فرهنگ سازی و توجه بیشتر شهروندان به شعار تخریب محیط زیست، تخریب زندگی، سعی می کنیم در مناسبت های مختلف و به کمک تشکل های زیست محیطی و نهادهایی چون هلال احمر برنامه های پاکسازی نمادین منطقه ارسباران را در مناطق مختلفی چون آینالو، قلعه دره سی و بابک اجرا کنیم تا به این وسیله شهروندان نسبت به پاک نگه داشتن محیط راغب تر و حساس تر شوند.مدیرکل حفاظت محیط زیست اذعان کرد: با ثبت جنگل های ارسباران در یونسکو و شناساندن هرچه بیشتر این منطقه به گردشگران داخلی و خارجی، زمینه ورود علاقه مندان به محیط زیست بیشتر شده و سالم نگه داشتن منطقه و جلوگیری از تخریب آن، به فرهنگ سازی بیشتر و آشنا کردن شهروندان و گردشگران با مقوله حفاظت از محیط زیست بستگی دارد.

ارسباران که در گذشته نه چندان دور به محدوده وسیعی از کناره رود ارس حد فاصل جلفا تا مغان و بلندی های سبلان، بزقوش و سهند اطلاق می شد، اکنون به دلایل متعددی از قبیل تخریب عرصه های منحصر به فرد جنگلی به مرزهای شهرستان های کلیبر، ورزقان و اهر محدود می شود. این منطقه با وسعت بیش از 80 هزار هکتار در کناره های جنوبی رود ارس در حوزه شهرستان های کلیبر و ورزقان واقع شده و به دلیل دارا بودن تنوع گونه های گیاهی و جانوری و زیستگاه های جنگلی منحصر به فرد یکی از 9 ذخیره گاه زیست کره کشور محسوب شده و از شهرت جهانی برخوردار است.

سعیده دلال علیپور / جام جم تبریز