صدف‌

لنج‌ها برای بیست دقیقه هم که شده کنار جزیره پهلو می‌گیرند تا به گفته‌ سکاندار، گردشگرانِ علاقمند به بازدید از دریای جنوب و بخصوص دلفین‌ها، عایدی هم برای زنان جزیره «هنگام» داشته باشند و از آن‌ها صنایع دستی بخرند.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، در لحظه اول این ایده با استقبال زیادی روبه‌رو می‌شود، تا زمانی که لنج‌ها گردشگران را کنار ساحل پیاده می‌کنند و چند چادر و غرفه بدون سرپناه با حضور زنان‌ِ سنتی‌پوشِ هنگام در چند قدمی ساحل، انتظار گردشگران را می‌کشند.

آن‌ها درون چادرها علاوه بر طراحی حنا روی دست بانوان، پیراشکی میگو و سبزیجات و چایی به گردشگران گرسنه می‌فروشند و بسته‌های شکیل از صدف‌های چند شکل و چند نوع زیورآلات و حتی اجناس تزئینی به عنوان صنایع دستی این جزیره ارائه می‌کنند و تلاش دارند‌ تا گردشگر جذب کنند.

اما در این میان یک چیز ناهماهنگ است، بسته‌های شکیل صدف‌های جمع‌آوری شده که زنانِ جزیره هنگام در موقع برانداز کردنِ گردشگران، با خوشحالی می‌گویند «این صدف‌ها را از چین آورده‌اند»!

و این جملات یعنی آغاز علامت سوال در هر ذهنی! این‌جا در چند قدمی ساحل و جایی که دور تا دورش را آب و ساحل و صدف و .. گرفته، از چین صدف می‌آورند؟ یعنی «زیره به کرمان می‌برند؟»

اما به نظر می‌رسد این یک بُعد قضیه باشد؛ وارد کردن صدف که گاها به عنوان یک جنس تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد یا اصلا فروختن آن حتی اگر از ساحل‌های ایران جمع‌آوری شده باشد،‌ چه قدر به این محوطه‌های طبیعی به خصوص در جنوب کشور آسیب وارد می‌کند؟ و این یعنی شاید «آب از سر چشمه گل‌ است»!

* وقتی کفن را از چین وارد می‌کنند، برای صدف چه انتظاری داریم؟

حسین اشرفی، مدیر بازرگانی و اصناف سازمان منطقه آزاد قشم در پاسخ به این پرسش که چرا در میان صنایع دستی جزیره قشم به وفور صنایع دستی چینی وجود دارد، پاسخ می‌دهد: وقتی کفن مُرده را از چین وارد میکنند، دیگر واردات صنایع دستی چینی امری طبیعی است.

وی همچنین درباره امکان ممنوعیت ورود صنایع دستی چینی به جزیره قشم نیز معتقد است: متاسفانه چنین ممنوعیتی برای کالاهای چینی وجود ندارد، مگر اینکه شورای عالی مناطق آزاد تصمیم بگیرد که ورود برخی کالاهای چینی به کشور محدود شود.

از سوی دیگر، اشرفی با ابراز نگرانی از کاهش ورود گردشگر به جزیره قشم می‌گوید: میزان سفر مسافران به قشم نسبت به گذشته و سال‌های قبل با کاهش مواجه است که به نظر می‌رسد این اتفاق به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، گرانی بلیت‌های هواپیما و مسائل اقتصادی باشد.

وی راهکاری نیز در این زمینه ارائه می‌دهد: برای ورود توریست به جزیره، باید زیرساخت‌ها فراهم شود و برنامه‌ها به سمتی برود که برای گردشگر با جذابیت همراه باشد.

او می‌گوید: ‌فقط به صِرف صنایع دستی و اماکن تاریخی، نمی‌توان برای جذب بیشتر گردشگران به جزیره کاری انجام داد،‌ گردشگر در کنار این تسهیلات نیاز به اماکن تفریحی، از جمله شنا در آب دارد. البته هرچند این جذابیت‌ها به صورت محلی در جزیره کار شده‌اند، ‌اما نیاز است تا به صورت ملی و بین‌المللی نیز به آنها پرداخته شود.

مدیر بازرگانی و اصناف سازمان منطقه آزاد قشم ادامه می‌دهد: به همین دلیل معتقدم باید بیشتر به سیاست‌های کلانِ مدیریت سازمان، معاونت گردشگری و معاونت اقتصادی سازمان منطقه آزاد قشم توجه شود تا بتوان شرایط و بستر را فراهم کرد. حتی در این شرایط، در صورتی که کسبه‌ها امکانی را فراهم کنند، می‌توانند جاذبه‌های منطقه را برای جذب گر دشگر تقویت کنند.

* قصد داشتند جایگزینی برای صدف انتخاب کنند

به گزارش ایسنا، این در حالیست که حمیدرضا محسن‌پور، سرپرست ژئوپارک قشم چند ماه قبل در گفت‌وگو با ایسنا، از توقف فروش صدف‌های دریایی در جزیره قشم و جایگزین کردن شیرینی‌های محلی برای فروش خبر داده بود.

او با اشاره به اهداف ژئوپارک قشم برای به مشارکت طلبیدن جامعه محلی در مدیریت ژئوپارک و طرح‌هایی برای آموزش آن‌ها اظهار کرد: طرح‌ کاهش یا متوقف کردن فروش صدف‌های جزیره در دستور کار قرار گرفته، اما به یک‌باره نمی‌توان فروش این صدف‌ها را متوقف کرد‌، چون باید پذیرش از سوی جامعه محلی اتفاق افتد. باید اول محصولی را جایگزین صدف کرد تا عرضه‌ی صدف‌ها کنترل شود.

وی با بیان این‌که اجرای این طرح به منظور حفاظت از محیط‌زیست و گونه‌های دریایی آن صورت می‌گیرد‌، افزود: گاهی صدف‌هایی به گردشگران فروخته می‌شود که اصلا به این منطقه ربطی ندارد. برخی از این صدف‌ها حتی چینی و دست‌ساز هستند، برای همین تصمیم گرفتیم طرحی را برای نظارت و کنترل وضعیت موجود داشته باشیم.

محسن‌پور با بیان این‌که صدف‌ها به نوعی سوغات جزیره برای گردشگران محسوب می‌شوند، ادامه داد: ما برای محصولِ جایگزین صدف‌ها که در حال حاضر در بیشتر نقاط جزیره به فروش گذاشته شده‌اند‌، نان محلی قشم را در نظر گرفتیم، نان‌ها و شیرینی‌هایی که به شکل صدف و ستاره دریایی تهیه و فروخته می‌شوند.

سرپرست ژئوپارک قشم‌، عروسک‌های بومی جزیره را که از مواد بازیافتی در روستاهای قشم تولید می‌شود را محصول پیشنهادی دیگری به عنوان جایگزین صدف‌ها بیان کرد.

اما در شرایط کنونی که فروش صدف هنوز ازسوی برخی مغازه‌داران قشم انجام می‌شود، به نظر نمی‌رسد قدم‌های مطمئنی در این زمینه برداشته شده باشد.

گزارش از خبرنگار ایسنا: سمیه ایمانیان