تحقیقات در شهر سوخته به شاخه های مطالعاتی دقیقی رسیده به نحوی که دانشکده بهداشت روی نمونه های بدست آمده از تدفین های انسانی و فضولات حیوانی در زمینه مطالعات باستان شناسی متمرکز شده است.
به گزارش خبرنگار مهر، باستان شناسی در شهر سوخته فقط به منظور کشف اشیای تاریخی انجام نمی شود حتی مرمت آثار تاریخی و مطالعه زوایای مختلف مردم شناسی در این شهر باستانی نیز بخشی ازکار آنهاست.
اکنون روش های پیچیده تر و مطالعات دقیق تری مانند آزمایشات مختلف مولکولی و استخراج DNA نیز بر روی یافته های باستان شناسی انجام می شود که می تواند به بسیاری از ابهامات وسوالات باستان شناسان پاسخ دهد. در این میان تحقیقات انگل شناسی روی مدفوع حیوانات و خاک باقی مانده از استخوان تدفین های انسانی نیز مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که اکنون مهساسادات مکی یکی از دانشجویان دکترای رشته انگل شناسی پزشکی روی نمونه های حاصل از حفاری این سایت در حال انجام پروژه تحقیقاتی است.
در این باره، غلامرضا مولوی دانشیار گروه انگل شناسی و قارچ شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و استاد راهنمای دانشجوی دکترای انگل شناسی پزشکی به خبرنگار مهر می گوید: تحقیقات باستان انگل شناسی در محوطه باستانی شهر سوخته و معدن نمک چهرآباد زنجان به صورت سیستماتیک انجام می شود و هردو مورد به عنوان طرح تحقیقاتی درگروه انگل شناسی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در حال انجام است . انگل ها از جهات مختلف می توانند چگونگی رفتار و اوضاع اجتماعی یک جامعه را بیان کنند. برای مثال در جوامعی که از نظر اقتصادی ضعیف هستند، انگل های منتقله از طریق گوشت حیوانات کمتر دیده شده یا اصلاً دیده نمی شود، در مناطقی که حیواناتی مانند گاو یا گوساله نگهداری می شود، یک نوع انگل به وفور دیده می شود یا در جوامعی که گله‌داری می‌کنند و سگ گله با انسان ها در تماس نزدیک است ، انگل های قابل انتقال سگ سانان منتقل می شوند.
وی توضیح می دهد : هر انگل دارای چرخه زندگی است که هر کدام از این چرخه های زندگی به عوامل اکوبیولوژیک زیادی وابسته هستند وهر کدام از این فاکتورها می تواند در انتقال آن انگل موثر باشد.
می توان از روی اطلاعاتی که درباره نوع انگل بدست می آید، به باستان شناسان در دریافت اطلاعات تکمیلی کمک کرد. به عنوان مثال اگر انگلی را پیدا کنیم که انتقال آن ضرورت تماس فرد با فرد باشد می توان اجتماع انسان ها را در یک نقطه جغرافیایی تصور نمود. همچنین شناسایی انگل منتقله از طریق ماهی در نقاطی که هم اکنون آثاری از محیط های آبی در آنجا وجود ندارد را می توان به وقوع تغییرات آب و هوایی و اقلیمی در جریان دوره های باستان مرتبط دانست.
با توجه به اینکه مطالعات بین رشته ای در دنیا از اهمیت زیادی برخوردار است، امروزه شاهد مراجعه فراوان از سوی متخصصین مختلف از جمله باستان شناسان کشور هستیم که باید به نحوی بتوانیم پاسخ لازم را به سوالات آنها دهیم.
در این باره نیز مهساسادات مکی توضیح می دهد و می گوید: باستان انگل شناسی یک شاخه میان رشته ای است باستان شناسان در ایران تا پیش از این به چنین مسئله ای توجهی نداشتند . حفاری ها به دلایل مختلف تاریخی و یا مرمت آثار باستانی و اهداف دیگری بوده است اما با کشف اسکلت مردان نمکی در معدن نمک چهره آباد زنجان ، این مسئله مورد توجه قرار گرفت که می توان از نمونه های باستانی در شاخه بهداشت نیز استفاده کرد.
وی ادامه می دهد: تخصص ما انگل شناسی است اما حتماً میکروب شناسی، قارچ شناسی و رشته های دیگر نیز می‌توانند به صورت تحقیقات میان رشته ای با باستان شناسان همکاری داشته باشند. مقالاتی که در این زمینه در جهان چاپ شده نادر و منحصر به فرد است و از لحاظ کار آزمایشگاهی به دو بخش انگل شناسی کلاسیک و تکنیک های مدرن وابسته به استخراج DNA از بقایای بیولوژیک تقسیم می می شوند.
او درباره بررسی روی نمونه های یافت شده از شهر سوخته نیز می گوید: در تدفین اسکلت‌ها معمولا خاک ناحیه شکمی و لگنی به ویژه استخوان خاجی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. خاک ناحیه شکمی از این جهت مهم است که می تواند در بردارنده محتویات روده بزرگ باشد بنابراین می‌تواند ما را در یافتن تخم انگل‌ها کمک کند.. نکته حائز اهمیت در این مطالعات حضور انگل شناس و یا فرد متخصص در زمان حفاری است تا نمونه گیری درست انجام شود.
مدفوع فسیل شده انسانی و حیوانی بهترین نمونه برای مطالعه باستان انگل شناسی محسوب می شوند. همچنین تشخیص یک انگل به خصوص در یک دوره زمانی خاص نشان دهنده قدمت آن در آن منطقه است و می تواند رژیم غذایی ، وضع بهداشت و احتمال مهاجرت افراد آن دوره را توصیف کند. این تحقیقات هم اکنون در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه دارد.