این روزها بازار تورهای گردشگری داخلی حسابی داغ است. فرصت قبل از ماه رمضان شرایطی پیش پای طرفداران ایرانگردی گذاشته تا با استفاده از فرصت پیش آمده، شانس سفری حتی یکروزه به نقطه‌ای از کشور را از دست ندهند.
در این میان خیلی ها تصمیم می گیرند به جای سفری شخصی، یک سفر گروهی را تجربه کنند و برای این کار گزینه ای قابل اعتمادتر از تورهای گردشگری داخلی نمی بینند، اما این همه ماجرا نیست زیرا برخی تورهای گردشگری آنچنان که باید، به تعهدات خود عمل نمی کنند.
آنها می گویند هنگام ثبت نام از سوی آژانس مسافرتی چیزی می شنوند و هنگام سفر با برنامه متفاوتی مواجه می شوند که حسابی غافلگیرشان می کند؛ البته غافلگیری که بیشتر برای گردشگران با احساس متضرر شدن و هزینه کردن برای هیچ همراه می شود.
کم کاری و شانه خالی کردن برخی تورها از انجام تعهدات وعده داده شده در مقابل تبلیغات وسوسه کننده ای که هنگام ثبت نام به مردم ارائه می کنند مهم ترین موارد این تخلفات است.
این موضوع را رئیس شورای عالی تجدیدنظر در کمیته بررسی شکایات از تورهای گردشگری هم تائید کرده و می گوید: متاسفانه موارد شکایت که نشان از شانه خالی کردن تورهای گردشگری داخلی در عمل به تعهداتشان بوده، کم نیست.
ابراهیم پورفرج که همزمان ریاست جامعه تورگردانان را نیز بر عهده دارد، هر چند از ارائه آمار این گونه تخلفات تورهای گردشگری خودداری می کند، اما تاکید می کند که کمیته بررسی شکایات از تورهای گردشگری عملکرد این تورها را زیر ذره بین گذاشته و در صورت شکایت مردم هیچ موردی بدون بررسی و رسیدگی نخواهد ماند.
مسافران از سفرکردن با برخی تورهای داخلی چندان دل خوشی ندارند. آنان می گویند علاوه بر گرانی تورها، خدمات وعده داده شده با آنچه واقعا ارائه می شود از زمین تا آسمان فرق می کند به طوری که این تورها در طول سفر برای ارائه بسیاری از خدمات بهانه تراشی می کند یا خواهان پرداخت وجه بیشتری هستند و به همین دلیل خیلی از مسافرانی که چنین شرایطی را تجربه کرده اند همواره به دوستان و آشنایانی که قصد سفرکردن با تور را دارند، توصیه می کنند در انتخاب تور و خدمات آن احتیاط کنند.
تورهای گردشگری داخلی یکروزه طبیعت گردی، سیاحتی و زیارتی نمونه ای از این موارد است که انتقادهای فراوانی از سوی مسافران نسبت به عملکرد و نحوه خدماتی که گردانندگان این تورها ارائه می کنند، مطرح شده است.
مریم خسروی چندی پیش همراه خانواده در یکی از همین تورهای یکروزه نمک آب رود شرکت کرده بود. او که بشدت از بی برنامگی حاکم در طول سفر گلایه دارد، می گوید: آژانس های خدمات گردشگری موقع رزرو جا و پول گرفتن درِ باغِ سبز نشان مسافران می دهند تا مشتری جلب کنند، اما وقتی با آنها همراه می شویم می بینیم که وعده های داده شده با خدماتی که ارائه می کنند به هیچ وجه قابل مقایسه نیست.
او که مسافر دائم تورهای یک روزه است، به مشکلی اشاره می کند که متاسفانه مبتلابه اکثر این تورهاست. او توضیح می دهد: متاسفانه تورگردان ها به بهانه کمبود وقت، بازدید از بیشتر مکان هایی را که از قبل به عنوان برنامه سفر برای مسافران فهرست کرده بودند حذف می کنند و به این ترتیب گردشگران عملا شانس دیدن تمام مکان های تفریحی و تاریخی وعده داده شده را از دست می دهند. البته در کنار این کم کاری ها موارد دیگری از تخلف هم به چشم می خورد، به طور مثال گردشگر دیگری می گوید در بسیاری از تورهای داخلی یکروزه وعده صرف غذا در فلان رستوران بین راهی با منوی آزاد تبلیغ می شود، اما در طول سفر می بینیم که یک نوع غذا آن هم به انتخاب خودشان به مسافر می دهند و مسافران چاره ای جز کنار آمدن با شرایط موجود ندارند، چون نمی خواهند روزشان را با بگومگو بر سر این همه بی برنامگی و تناقض گویی خراب کنند.
گنجشک جای قناری
مسافران برخی تورهای داخلی و بخصوص تورهای یکروزه معتقدند گردانندگان این تورها گنجشک را جای قناری رنگ کرده و به مسافران می فروشند. آنها می گویند تبلیغات این تورها هنگامی که قرار است مشتری جذب کنند تا گردشگران برای ثبت نام کردن وسوسه شوند با آنچه در طول سفر به مسافران ارائه می کنند، متفاوت است.
تبلیغات وسوسه کننده، برنامه های تفریحی متنوع، مکان های دیدنی، بازدیدهای مختلف و… تصویر زیبایی است که تورهای گردشگری پیش روی مسافران می گذارند در حالی که در عمل متاسفانه همه این وعده ها رنگ اجرا به خود نمی بیند.
یکی دیگر از مسافران تورهای یک روزه گردشگری که چنین شرایطی را تجربه کرده، می گوید: چندی پیش همراه تعدادی از دوستان در تور یک روزه گلابگیری کاشان ثبت نام کردیم. هنگام ثبت نام به ما گفته شد که در این سفر قرار است از جشنواره گلابگیری هم که در شهر قمصر برگزار شده، بازدیدی داشته باشیم و از برنامه هایی که در حاشیه این مراسم به بازدیدکنندگان ارائه می شود، استفاده کنیم، اما متاسفانه آنچه در عمل دیدیم با وعده های داده شده متفاوت بود.
این شهروند برای ما توضیح می دهد که در طول این سفر متاسفانه از جشنواره گلابگیری که قبلا وعده آن با آب و تاب فراوان داده شده بود خبری نبود و راهنمای تور با بردن گردشگران به محل یک کارگاه گلابگیری و نشان دادن مراحل کارشان، این بازدید محدود را به پای جشنواره گلابگیری گذاشت.
فریب تبلیغات را نخورید
هرچند گردشگرانی که از تورهای داخلی برای بازدید از مکان های تفریحی و گردشگری استفاده می کنند از کم کاری برخی از این تورها گلایه دارند، اما در این میان ابراهیم پورفرج، رئیس جامعه تورگردانان کشور معتقد است خرید یک سفر مانند خرید یک کالا می ماند و این در حالی است که آنچه زمینه برخی تخلفات تورها را فراهم می آورد ناشی از اطلاعات ناکافی مسافران از نحوه ارائه خدمات و برنامه های این تورهاست.
وی می گوید: اگر گردشگران هنگام انتخاب تور گردشگری کاملا برنامه های پیشنهادی آنها را بررسی کرده و از بین تورهایی که با آنها تماس گرفته اند، بهترین گزینه را انتخاب کنند، قطعا در طول سفر حقی از آنها ضایع نخواهد شد.
پورفرج معتقد است متاسفانه اطلاعات ناکافی گردشگرانی که قرار است از تور برای بازدید استفاده کنند از یک طرف و آشنا نبودن آنها به حقوق خود به عنوان یک گردشگر از سوی دیگر باعث می شود دست تورها برای برخی کم کاری ها بازتر شود.
وی تاکید می کند که گردشگران حتما باید قبل از ثبت نام و بستن قرارداد تعهداتی را که قرار است آن تور گردشگری ارائه دهد مطالعه کرده و از مسئول آن بخش بخواهند که درباره برنامه سفر و نحوه ارائه خدمات به طور واضح و روشن برایشان توضیح دهد. مثلا این که پروازشان قراراست با کدام شرکت داخلی انجام شود. اگر زمینی سفر می کنند نوع اتوبوس مشخص شود. این که در طول مسیر چند جا توقف خواهند داشت. از کدام مکان ها بازدید خواهند داشت و…
حق شکایت با گردشگر
حق شکایت گردشگران از تخلفات تورهای گردشگری محفوظ است، این را پورفرج که خود رئیس شورای عالی تجدیدنظر در رسیدگی به شکایات مطرح شده مردم از تورهای گردشگری است، می گوید در حالی که تاکید می کند تا وقتی گردشگران موارد تخلف را برای رسیدگی به واحد شکایات در میان نگذارند، نمی توان به بهبود شرایط و کیفیت خدمات این تورها و کاهش تخلفات و کم کاری های اینچنینی شان امیدوار بود.
پورفرج، از تشکیل کمیته بررسی شکایات و حل اختلافات از تورهای گردشگری در استان تهران خبر داده و توضیح می دهد: در این کمیته که به طور مشترک با حضور نماینده ای از دولت (سازمان گردشگری) و بخش خصوصی (اتحادیه تورهای گردشگری) حضور دارند، فرد شاکی (گردشگر) همراه مسئول تور مورد نظر حضور پیدا می کنند تا در این جلسه مشترک به شکایت مطرح شده رسیدگی شود و در صورتی که تخلف انجام شده محرز شود مسئول تور گردشگری موظف است با پرداخت جریمه رضایت مسافر را جلب کند.
او می گوید: تورهای گردشگری متخلف پس از این که تخلف شان محرز شده باشد چاره ای ندارند جز این که رضایت فرد شاکی را جلب کنند و هزینه ای را که وی متقبل شده و در واقع متحمل خسارت شده، به این گردشگر بازگردانند زیرا اگر مسئول تور گردشگری نتواند رضایت شاکی را جلب کند ممکن است موضوع برای رسیدگی نهایی به دادگاه ارسال شود.
چند توصیه برای سفر با تورهای گردشگری
با توجه به این که اصلی ترین گلایه های گردشگران در استفاده از تورهای مسافرتی این است که پیش از سفر ثبت نام کردن از سوی آژانس مسافرتی چیزی می شنوند و هنگام سفر اجرای دیگری از آژانس می بینند، برای انتخاب تور به این چند توصیه ساده، اما مهم توجه کنید:
ـ حس بی اعتمادی به همه تورهای مسافرتی داخلی را از خود دور کنید و بدانید آنچه نوشته شد همه آنها را شامل نمی شود.
ـ هیچ ارزانی بی حکمت نیست. اهمیت این جمله در انتخاب تورهای مسافرتی بخصوص تورهای خارجی بیش از دیگر موارد است. بیشتر تورهای ارزان خدمات بسیار بی کیفیت و گاه خارج شأنی به مسافران ارائه می کنند و گاهی حین سفر، آن قدر به بهانه های مختلف وجوه ریز و درشت می گیرند که قیمت تمام شده تور از تورهای گران هم گران تر تمام می شود. بنابراین به تورهایی که قیمت ارزان را با آب و تاب تبلیغ می کنند، شک کنید.
ـ در انتخاب تورها به آژانس های معتبر مراجعه کنید و هیچ گاه آژانس بی نام و نشان را انتخاب نکنید.
ـ هنگام آگاهی از شرایط تور و مذاکره، متصدی را سوال پیچ کنید تا زوایای سفر و جزئیات دقیق هزینه های آن و بخصوص تعهدات آژانس دست تان بیاید. بسیاری از آسیب هایی که مردم در سفر با تورها متحمل می شوند ناشی از نپرسیدن جزئیات و تعهدات آژانس است. بخصوص درباره تورهای خارجی تمام جزئیات سفر را بارها بپرسید و بررسی کنید تا از تحمیل هزینه های جانبی هنگفت به شما جلوگیری شود. مسائلی مانند نوع خط پروازی، ترانسفر تا هتل، نوع انتخاب غذا و خدمات رایگان هتل حتما باید پرسیده شود.
ـ در تورهای خارجی تلاش کنید تعهدات آژانس مکتوب باشد. بهترین راه مشاوره با افرادی است که قبلا با تور به آن کشور سفر کرده اند، زیرا نکات و تجربیات آنان بسیار کمک کننده است.
پوران محمدی – گروه جامعه