صنعت گردشگری در ایران، علی رغم آنکه بسترهای اولیه توسعه آن از جمله فرهنگ، تمدن، تاریخ و طبیعت خاص وجود دارد اما هنوز در کسب جایگاه مناسب در فهرست مقاصد گردشگری جهان، موفق نشده است.
در شرایط کنونی اقتصاد در دنیا، صنعت توریسم، پس از صنایع نفت و خودروسازی از درآمدزاترین صنایع برای کشورها محسوب می شود به همین دلیل در این کارزار جذب توریست و سرمایه در دنیا، کشورها از هیچ فرصتی نمی گذرند.
یکی از دغدغه های صنعت گردشگری در ایران طی سال های اخیر، موضوع گرانی سفرهای داخلی در مقایسه با سفرهای خارجی بود، مسئله ای که مسئولان، راه حل اجرایی برای آن نیافتند و عده ای از مردم ترجیح می دادند به جای اینکه به شهرهای مختلف داخل کشور سفر کنند به یک کشور خارجی بروند.
اما در این ماه های اخیر، بالا رفتن نرخ ارز به طور ناخواسته به کمک صنعت گردشگری کشور آمد و قضیه خروج گردشگر از ایران را بر عکس کرد چرا که هزینه سفرهای خارجی طی ماه های گذشته چندین برابر سفرهای داخلی شده است.
شرایطی که هم از سوی گردشگران داخلی در جلوگیری از خروج آنها به واسطه گرانی و هم از طرف گردشگران خارجی در ورود ارزان آنها به نفع اقتصاد و توسعه توریسم ایران شده است.
ایران در این سالها همواره با خروج توریست، حجم کلانی از ارز را از دست داده است رقمی که هیچ گاه به طور رسمی از سوی مسئولان اعلام نمی شود، اما در حال حاضر با بالارفتن نرخ ارز، سفرهای خارجی برای اقشار خاصی آن هم در صورت لزوم و ضرورت، انجام پذبر است.
اگر چه نرخ برخی اقلام سفر از جمله بلیت هواپیما، در این ماه ها در کشور افزایش یافته است اما با بالا رفتن نرخ ارز، باز هم ایران، در بین کشورهای دنیا یک کشور ارزان برای انجام سفر محسوب می شود و این ارزان بودن نیازمند اطلاع رسانی و معرفی به دنیا است.
ایران متأسفانه با تبلیغاتی که از سوی رسانه های صهیونیستی دنیا انجام می شود مقصدی ناشناخته و ناامن، جلوه داده شده است، البته سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO) در سال های اخیر، توجه بسیار زیادی به گردشگری ایران داشته و حتی کرسی هایی از این سازمان را نیز در اختیار ایران قرار داده است اما هنوز راه بسیار طولانی برای معرفی جاذبه ها، تاریخ و تمدن ایران به مردم جهان در پیش رو است.
گردشگری ایران هنوز در تبلیغات به یک شیوه کارساز دست نیافته است که علت عمده آن نیز از سوی متولیان گردشگری، بحث تکراری کمبود و نبود بودجه اعلام می شود.
اما نگاهی به تجربه سایر کشورها در این زمینه، خالی از لطف نیست. کشور همسایه ما ترکیه 2 سال پیش نزدیک به 100 میلیون دلار تنها برای تبلیغات تلویزیونی و اینترنتی سرمایه گذاری کرد که در مقایسه با رقم سرمایه گذاری 27،8 میلیون دلاری این کشور در سال 2002 موفقیت این سرمایه گذاری ها کاملاً محرز است، ترکیه حدود 30 میلیون توریست در سال دارد و حدود 25 میلیارد دلار از صنعت توریسم، درآمد کسب می کند.
در نتیجه مسلم است که بدون صرف هزینه برای تبلیغات، کسب درآمد نیز بسیار سخت می شود.
برخی فعالان گردشگری در بخش خصوصی، حضور ایران را در نمایشگاه های گردشگری دنیا اعم از فیتور اسپانیا، ITB و… برای تبلیغات در جذب توریست به ایران موثر می دانند در حالی که ایران سال هاست که با صرف بودجه های کلان با دکورهای تکراری سربازان هخامنشی و بروشورهای به روز نشده، مهمان این نمایشگاه هاست و به گواه معاون گردشگری کشور، نقش حضور ایران در این نمایشگاه ها در آمار ورود توریست به کشور، کمتر از نیم درصد است.
در حالی که اگر این بودجه ها در مسیر درست و با هدف گذاری برنامه ریزی شده ای صرف می شد به طور قطع، حداقل اثری بیش از نیم درصد در ورود توریست داشت.
یکی از مشکلات اصلی که در بحث ورود گردشگر به ایران وجود دارد این است که همه فقط انگشت اتهام در جذب توریست را به سمت سازمان متولی آن روانه می کنند در حالی که از اصلی ترین دستگاه هایی که در جذب توریست از خارج از کشور تاثیر به سزایی دارد وزارت امور خارجه با سفارتخانه هایی است که در سراسر دنیا باید فعال باشد و در هر کشوری بنا به شرایط خاص آن کشور، نسبت به معرفی ایران اقدام و آنها را ترغیب به سفر به این کشور کنند.
البته اگر طرح پیشنهادی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای لغو روادید با 60 کشور دنیا نیز محقق شود قطعاً با کاهش بوروکراسی های اداری و تسهیل در امور سفر به ایران، شاهد حجم بیشتری از توریست های خارجی و به موازات آن اشتغالزایی و کسب درآمد برای کشور خواهیم بود.
پیشنهادی که در حال حاضر با هماهنگی با وزارت امور خارجه نامه آن به دفتر مقام معظم رهبری ارسال شده است.
باید توجه داشت که تبلیغات در گردشگری فقط ساخت تیزر و پخش بروشور نیست بلکه فیلم و سریال های تلویزیونی یکی از مقوله های اصلی در شیوه های تبلیغات در گردشگری محسوب می شود. ترفندی که کشورهایی مثل ترکیه و هند به خوبی از آن استفاده می کنند و بخش هایی از فیلم ها و سریال ها را در زیباترین نقاط کشورشان ضبط می کنند. شیوه ای که در کشور ما دقیقاً بر عکس عمل می شود و در فیلم هایی که به جشنواره های خارجی راه می یابد فلاکت بارترین نقاط کشور با کمترین امکانات، به تصویر کشیده می شوند.
آیا با این وضعیت، انتظار اینکه دنیا بداند که کشور ما چقدر زیباست، امنیت دارد، تاریخ و تمدن غنی را به دوش می کشد، تنوع فرهنگی بسیاری دارد، مهم ترین مقصد گردشگری حلال در دنیا است و… نا به جا نیست؟
مردم دنیا ما را آن گونه می شناسند که عرضه می شود. وقتی ما چیزی برای نمایش به دنیا نداریم آنها خودشان دست به کار می شوند و آن گونه که به نفع مقاصد شومشان است ما را به دنیا معرفی می کنند.
طبق سند چشم انداز 1404 ایران باید به رقم 20 میلیون گردشگر خارجی دست یابد عددی که یک پنجم آن محقق شده است و قرار بود سال گذشته 7،5 میلیون نفر گردشگر خارجی وارد ایران شود.
در شرایط کنونی که ایران، قابلیت هایی چون طبیعت بکر 4 فصل، تمدن و تاریخ کهن و جاذبه های بسیار برای جذب توریست مذهبی و… را دارد باید مسئولان بیش از پیش با تخصیص بودجه برای تبلیغات در مسیرهای کارساز جذب توریست وارد عمل شوند تا ویژگی «ارزان بودن» نیز تنها به این ویژگی ها اضافه نشود بلکه از این فرصت، نهایت بهره برداری در ورود گردشگر، ایجاد اشتغال و درآمدزایی انجام گیرد تا تمام نقشه های دشمنان برای نشان دادن چهره ای غیرواقعی از ایران در دنیا بر ملا شود.